21 mei 2013

Bestuurder bestrijdt zelf tegenstrijdigheid

Door Gilyan Parker

Met de inwerkingtreding van de Wet Bestuur en Toezicht in januari van dit jaar is de tegenstrijdigbelang-regeling met betrekking tot bestuurders van de vennootschap gewijzigd.

Als gevolg hiervan is een besluit dat met tegenstrijdig belang is genomen, voortaan vernietigbaar. In een vorige blog vam mij kwam deze wet al uitgebreid aan de orde. Over het tegenstrijdig belang is in de loop der jaren veel te doen geweest. Ik wil u nu vooral wijzen op de gevolgen van een tegenstrijdig belang voor de bestuurder en voor de vennootschap. Dit kan een hele strijd worden.

Vaststellen tegenstrijdig belang

Of een bestuurder een tegenstrijdig belang heeft moet worden beoordeeld aan de hand van een aantal criteria: dat houdt in ieder geval in dat van geval tot geval moet worden bekeken of in materiële zin, dus met inachtneming van alle omstandigheden van het geval, daadwerkelijk sprake is van een direct of indirect tegenstrijdig belang dat in de weg staat aan een integere en onbevooroordeelde belangenbehartiging. Voorbeelden van tegenstrijdig belang: – De bestuurder van een vennootschap is – in persoon – leverancier en dus een wederpartij. – Meer indirect: de betreffende bestuurder heeft een belang bij een transactie van de wederpartij met de vennootschap. Bijvoorbeeld omdat de betreffende bestuurder ook bestuurder is van die wederpartij.

Gevolgen tegenstrijdig belang

Feitelijk mag een bestuurder met een tegenstrijdig belang niet deelnemen aan vergaderingen en besluiten over deze kwestie. Zodra dit aan de orde komt, moet hij de ruimte verlaten. Hebben ook de overige bestuurders een tegenstrijdig belang, dan zal de Raad van Commissarissen stemmen, of als die er niet is, de Algemene Vergadering. Mocht de bestuurder die niet mocht stemmen, tevens aandeelhouder zijn, dan is het niet zo dat hij als aandeelhouder zijn stem verliest. Via een omweg kan hij vervolgens toch zijn stem uitbrengen, ondanks zijn tegenstrijdige belang.

Vernietigbaar

Neemt een bestuurder met een tegenstrijdig belang toch deel aan de vergadering en neemt hij derhalve toch een besluit – als bestuurder – dan is dat besluit vernietigbaar. Een ieder die een redelijk belang heeft, mag vernietigbaarheid inroepen. Let op! Er geldt een zeer korte verjaringstermijn van één jaar.

Externe gebondenheid

Indien een besluit wordt vernietigd, dan werkt dit slechts binnen de onderneming (interne werking). Tegenover derden (externe werking) werkt vernietiging niet. De onderneming blijft dus gebonden aan het besluit. Intern kan de bestuurder met het tegenstrijdige belang schadeplichtig zijn. De vennootschap kan haar schade verhalen op deze bestuurder.

Opletten voor bestuurders

In de literatuur wordt ook wel aangegeven dat dit het opstapje kan zijn naar bestuurdersaansprakelijkheid. Wellicht dus ook voor de (mede)bestuurders die wisten van het tegenstrijdige belang. Het is voor bestuurders dan ook opletten geblazen. Het keerpunt van deze regeling is dat vernietiging externe werking mist. Voor derden is dat fijn, omdat zij niet meer hoeven te vrezen dat besluiten worden teruggedraaid. Bestuurders zullen nu echter elkaar aansprakelijk moeten stellen voor de schade die de vennootschap lijdt. Indien dat niet gebeurt, ontspringt de bestuurder met het tegenstrijdige belang de dans.

Gilyan Parker