26 juli 2007

Integriteitstoets vastgoed- en uitzendbranche

Door Gilyan Parker

De regering heeft op 22 juni jl. besloten dat ook de vastgoed- en uitzendbranche onder het regime van de Wet Bevordering integriteitsbeoordelingen door het openbaar bestuur (Wet Bibob) komen te vallen.

De Wet Bibob is tot nu toe vooral door gemeenten ingezet, bij de aanvraag van vergunningen en bij subsidieverlening of aanbestedingen. Gemeenten hebben het Bibob-instrument vooral toegepast op de horeca- en prostitutiebranche, speelautomatenhallen en coffeeshops. De keuze voor ‘kwetsbare’ branches is terug te voeren op het onderzoek van de parlementaire enquêtecommissie Van Traa, Inzake opsporing, uit 1996 (bijlage IX).

Op grond van de Wet Bibob kan een bestuursorgaan een vergunning of een subsidie weigeren of intrekken als er ernstig gevaar bestaat dat deze ook wordt gebruikt om strafbare feiten te plegen of geld wit te wassen. Veel gemeenten hebben de Wet Bibob als een nuttig bestuursrechtelijk instrument ervaren om de onderwereld uit de bovenwereld te weren en het onbedoeld faciliteren van criminelen te voorkomen. De wet biedt daarvoor mogelijkheden om fors in te grijpen, ook omdat de achterliggende relaties van (zakelijke) samenwerkingsverbanden mee kunnen worden gewogen. Het Bibob-instrument kan worden ingezet in
het geval van een vermoeden of bewijs van ernstige feiten dan wel een reeks van minder ernstige feiten, al dan niet in combinatie met elkaar. Veelvoorkomend zijn: belastingfraude, valsheid in geschrifte, het (structureel) werk en onderdak verschaffen aan illegalen en illegaal wapenbezit.

Het gebruik van de wet kwam langzaam op gang. Zo werden er in 2003 maar twee adviezen door het Landelijk Bureau Bibob afgegeven, tegen 50 in 2004 en 72 in 2005. Het Landelijk Bureau Bibob heeft sinds de invoering van de wet op 1 juni 2003 311 adviezen verstrekt. In 80 procent van de gevallen bleek er ook daadwerkelijk gevaar voor een vermenging van de boven- en onderwereld te bestaan. In bijna 200 gevallen heeft de aanvrager zich uit de procedure teruggetrokken toen bleek dat de Wet Bibob zou worden toegepast. In de circa 30 Bibob-zaken die aan de rechter zijn voorgelegd, viel de rechterlijke toets in vrijwel alle gevallen gunstig uit voor het bestuursorgaan. Het is ook daarom de verwachting dat de duidelijk stijgende lijn van het aantal integriteitstoetsen zal doorzetten.

Nog dit jaar zal het kabinet het actieplan Bestuurlijke aanpak van overlast en criminaliteit aan de Tweede Kamer sturen. In het actieplan wordt de bestuurlijke aanpak van witwaspraktijken in de vastgoedsector meegenomen, zo valt te lezen in het persbericht van de ministerraad van 22 juni jl. Het is overigens nog onduidelijk wanneer de beoogde aanpassingen van de Wet Bibob in werking moeten treden.

Gilyan Parker