20 januari 2010

Toezicht back to basics

Door Gilyan Parker

In mijn artikel "Baseer toezicht DNB en AFM op normen" over toezicht in de financiële sector, gepubliceerd in het Financieele Dagblad van vandaag bepleit ik een herijkt toezichtskader met een principle based backbone.

Adequate afstemming

Ik heb aangegeven dat als regie of inspiratie wordt verwacht van de verbetervoorstellen van de Tijdelijke Commissie Onderzoek Financieel Stelsel (De Wit) en de onafhankelijke onderzoekscommissie DSB Bank (Scheltema), het zwaartepunt niet bij de institutionele keuze in verdeling of samenbundelen van toezicht ligt. Niet de integratie van toezichthouders of hun samenwerking maar afstemming van regulering en toezicht op een professionele sector moet het uitgangspunt zijn.

Onvoorspelbare risicio’s

Scheltema en Scheltema hebben in het preadvies voor de Vereniging voor Effectenrecht (2009) als uitgangspunten onder meer benoemd de relatie van open toezichtkaders en de eigen verantwoordelijkheid van marktpartijen alsook de onvoorspelbaarheid van risico’s. In die optiek gaat het vooral om samenwerking tussen toezichthouders en marktpartijen, met het oog op de publieke belangen. De institutionele invulling is dan vers twee.

Emotiedemocratie

Tot nu toe is sprake van een soms overhaaste aanpassing en aanvulling van deels inconsistente regelgeving. Frans onderzoek (Ubu Loi – trop de lois tue la loi!, Sassier-Lansoy, Fayard 2008) toonde al voor de crisis aan dat een tekort aan kwaliteit van regelgeving in het tijdsgewricht van een ‘démocratie d’emotion a la recherche du risque zéro’ funest is, vooral omdat gedetailleerde voorschriften de normstelling uithollen. Fataal is uiteindelijk de corresponderende wens risico’s volledig uit te willen bannen.

Deregulering

De praktijk leert dat in een rule-based systeem regels al snel achterhaald zijn. Soms nog vóór zij van kracht zijn geworden. De vaak lange aanloop van beleidsontwikkeling heeft verder als neveneffect dat regulering en toezicht zijn te ontwijken. Het stapelen van regelgeving en het steeds maar sluitend willen maken van regelgeving strooct bovendien niet met het streven van de overheid naar duidelijkheid en eenvoud van regelingen en naar een bestendig karakter daarvan.

Principle based

Bestendigheid van regelgeving is het meest gebaat met een toezichtmodel dat is gebaseerd op beginselen in plaats van uitvoerige regels. Zeker bij gedragsvoorschriften zijn open normen beter dan gedetailleerde regels. Principle based regelgeving laat zich goed vertalen naar creatief en evenwichtig toezicht dat in staat is reële risico’s vroegtijdig te signaleren.
Rekening houden met reële risico’s is overigens iets anders dan rekening houden met al het gevaar van de wereld. Creatief en evenwichtig toezicht wijkt sterk af van de bestaande routinematige praktijk en vraagt veel van zowel toezichthouder als onder toezicht gestelde. Dat is niet terug naar af, maar back to basics.

Gilyan Parker