Wanneer bent u onterfd?
De Nederlandse wet biedt twee manieren waarop u zou kunnen erven: op grond van de wet en op grond van een zogenoemde uiterste wilsbeschikking (een testament). Als er geen testament is opgesteld, bepaalt de wet wie de erfgenamen van de overledene zijn. Doorgaans zijn de erfgenamen de echtgenoot/geregistreerde partner en de kinderen of, indien zij er niet zijn, ouders en broers en zussen. Zij hebben op grond van de wet recht op een deel van de erfenis. Een erfenis bestaat uit alle bezittingen en schulden van de overledene.
In een testament kan iemand zelf bepalen wie zijn/haar erfgenamen zijn. En dus ook wie dat níet zijn. Alle wettelijke erfgenamen kunnen worden onterfd, zoals (groot)ouders, kinderen, broers, zussen, ooms en tantes. Het kan dus zijn dat de echtgenoot/geregistreerd partner en de kinderen in een testament (al dan niet expliciet) niet als erfgenamen worden aangewezen. Zij zijn dan onterfd.
Iemand die onterfd is, heeft geen recht op een deel van de erfenis. Voor onterfde kinderen geldt een uitzondering. Zij houden op grond van de wet altijd het recht op een deel van de erfenis in de vorm van de legitieme portie. De reden van de onterving maakt niet uit voor het recht op de legitieme portie.
Een onterfde echtgenoot/geregistreerd partner heeft in sommige gevallen wel andere wettelijke rechten, waarvan in een testament niet kan worden afgeweken. Zo heeft hij/zij de mogelijkheid om – als dat noodzakelijk is – nog zes maanden de woning en de meubels van de overledene te gebruiken.
Wat is de legitieme portie?
De legitieme portie is een geldvordering van een kind dat is onterfd. Dit betekent dat het kind geen aanspraak kan maken op goederen uit de nalatenschap, maar wél op een geldbedrag. In de praktijk komt dit bedrag ongeveer neer op de helft van het erfdeel waarop het kind recht zou hebben gehad als het niet was onterfd. De hoogte van de legitieme portie wordt berekend op basis van de zogenoemde legitimaire massa. Dit is de waarde van de nalatenschap op het moment van overlijden, vermeerderd met bepaalde schenkingen die de overledene tijdens zijn leven heeft gedaan, minus schulden. Vervolgens wordt bepaald welk deel van deze legitimaire massa aan het kind toekomt.
Als de erfgenamen en de onterfde kinderen het niet eens worden over de hoogte van de legitieme portie, kan de rechter worden gevraagd om hierover een beslissing te nemen. Een advocaat kan u adviseren over uw rechten, de berekening van de legitieme portie en een eventuele gerechtelijke procedure. GMW advocaten helpt u daar graag bij.
Hoe doet u een beroep op de legitieme portie?
Als u een beroep wilt doen op de legitieme portie, dient u dit uiterlijk binnen vijf jaar na het overlijden van de overledene kenbaar te maken aan de erfgenamen. Doet u dit niet op tijd, dan verliest u uw aanspraak op de legitieme portie. U dient er rekening mee te houden dat de erfgenamen niet de plicht hebben om onterfden te informeren over het overlijden van de erflater. Om ervoor te zorgen dat er geen onduidelijkheid is over of de aanspraak binnen de termijn is gedaan, is het verstandig uw aanspraak schriftelijk vast te leggen (bijvoorbeeld in een brief). In de brief kunt u tevens een verzoek doen om inzage in de financiën van de overledene, zodat u zelf de hoogte van het geldbedrag kunt (laten) berekenen.
Als de langstlevende echtgenoot of partner erfgenaam is, kan het zijn dat u uw legitieme portie pas ontvangt bij diens overlijden. Tot die tijd heeft u een geldvordering op de langstlevende. Of en wanneer u dit bedrag eerder kunt opeisen, hangt af van de inhoud van het testament en de gekozen verdelingsregeling.
Heeft u vragen over uw rechten bij onterving? Neem dan gerust contact op voor duidelijk en persoonlijk juridisch advies.
Tips voor als u bent onterfd
- Controleer of u recht heeft op de legitieme portie.
- Eis uw legitieme portie schriftelijk op.
- Doe tijdig een beroep op de legitieme portie (uiterlijk binnen 5 jaar).
- Vraag inzage in de financiële administratie van de overledene.
- Schakel bij twijfel tijdig een advocaat in.
Veelgestelde vragen (FAQ)
-
1. Ik ben onterfd, heb ik nog ergens recht op?
Als onterfd kind heeft u recht op een geldbedrag: de legitieme portie. Andere onterfde familieleden hebben dat recht niet, behalve kleinkinderen van een eerder overleden (onterfd) kind. Zij kunnen soms in de plaats van hun ouder een beroep doen op de legitieme portie.
-
3. Hoe weet ik hoeveel geld ik krijg?
Dat hangt af van de waarde van de nalatenschap. Meestal is het ongeveer de helft van wat u normaal als kind zou krijgen. De precieze berekening hangt af van de bezittingen, schenkingen en schulden van de overledene.
