23 oktober 2011

Auteursrecht op ‘typetjes’

Door Gilyan Parker

Het auteursrecht is het recht van de auteur (maker) van een werk om zelf te bepalen wat er met zijn of haar werk gebeurt.

Dat auteursrecht van rechtswege ontstaat, is bij vrijwel iedereen bekend. Echter, waarop exact auteursrechtrecht rust is vaak onderwerp van juridische procedures. De rechtbank Amsterdam deed onlangs een interessante uitspraak in een IE-geschil tussen twee tv-producenten. Het ‘kleine’ CCCP B.V. had een kort geding aangespannen tegen het grote Talpa van John de Mol.

Draadstaal

Op 19 september 2011 kwamen in het humoristische AVRO-programma Neonletters de typetjes ‘Fred en Ria Onderbuik’ en ‘Joop en Leon in de snackbar’ voor. Deze typetjes worden vertolkt door Jeroen van Koningsbrugge en Dennis van de Ven, die eerder het populaire – door CCCP geproduceerde –  Draadstaal van de VPRO maakten. In Draadstaal namen bovengenoemde typetjes wekelijks een prominente plaats in.

Geschil

Van Koningsbrugge en Van de Ven hebben de IE-rechten van Draadstaal  geheel overgedragen aan CCCP. In het door CCCP aangespannen kort geding bij de rechtbank Amsterdam kwam de vraag aan de orde of er auteursrecht op de Draadstaal-typetjes rust. CCCP was van mening dat Talpa, door de typetjes in Neonletters te gebruiken, inbreuk maakte op haar auteursrecht. CCCP vorderde  dat Talpa de inbreuk op haar auteursrecht zou staken en gestaakt zou houden. Talpa voerde als verweer dat Van Koningsbrugge en Van de Ven de typetjes hebben bedacht. De ‘sketches’ werden grotendeels door hen geïmproviseerd. Zonder Van Koningsbrugge en Van de Ven zouden de typetjes geen enkele waarde vertegenwoordigen. CCCP kan dan ook volgens Talpa geen enkele schade lijden. Sterker nog, het was juist in haar belang dat Talpa de typetjes weer uitzond, aangezien dit een positieve invloed op de verkoop van de DVD-box van Draadstaal zou hebben.

Oordeel rechtbank

Het feit dat Van Koningsbrugge en Van de Ven de typetjes hebben bedacht, was voor de rechtbank onvoldoende om aan te nemen dat Talpa geen inbreuk maakt op de auteursrechten van CCCP. De rechtbank overwoog dat Talpa niet heeft betwist dat op de typetjes auteursrechten rusten en onvoldoende heeft betwist dat die auteursrechten toekomen aan CCCP. Evenmin heeft Talpa betwist dat zij in het huidige seizoen van ‘Neonletters’ gebruik maakt van die typetjes. De rechtbank wijst de vordering van CCCP betreffende het staken van inbreuk toe, voor zover het gebruik van de typetjes ‘Fred en Ria Onderbuik’ en ‘Joop en Leon in de snackbar’ betreft.

Conclusie

Uit de bovenvermelde uitspraak volgt dat het auteursrecht verder strekt dan u wellicht denkt. Niet alleen op het format en de scripts van het programma Draadstaal rust auteursrecht, maar zelfs op de typetjes die in het programma fungeren. Oftewel, onder de IE-rechten van Jiskefet respectievelijk Van Kooten en de Bie, valt tevens het auteursrecht op de typetjes ‘Juffrouw Jannie’ en ‘De vieze man’. In de praktijk – voornamelijk in het bedrijfsleven – bestaat vaak onduidelijkheid waar exact auteursrecht op rust. Het is veelal niet duidelijk of er wel of geen inbreuk wordt gemaakt op het auteursrecht van concurrenten. Dankzij het geschil tussen CCCP en Talpa is de reikwijdte van het auteursrecht weer wat duidelijker geworden. Hoewel, de vraag rest of Jeroen van Koningsbrugge wel de tweelingbroer van Fred Onderbuik zou mogen spelen. Voor vragen of hulp in het IE-recht kunt u contact met ons opnemen.

Gilyan Parker