Gevolgen van opzegging uitvoeringsovereenkomst

Bijvoorbeeld met een ondernemingspensioenfonds, een pensioenverzekeraar of ppi. De uitvoeringsovereenkomst kan tijdelijk zijn, vaak voor vijf jaar, of voor onbepaalde tijd. Als het ondernemingspensioenfonds er slecht voor staat, of de pensioenverzekeraar door bijvoorbeeld de lage rentestand en stijgende levensverwachting de premie aanzienlijk wil verhogen, dan kan de werkgever besluiten naar een andere pensioenuitvoerder over te stappen. Maar dan moet hij wel de uitvoeringsovereenkomst opzeggen, en dat kan gepaard gaan met onverwachte hoge kosten. De Hoge Raad heeft zich daar op 10 juni jl. over uitgelaten.

Uitvoeringsovereenkomst pensioenregeling Alcatel-Lucent

Het ondernemingspensioenfonds van Alcatel-Lucent had een tekort, waardoor Alcatel-Lucent op grond van de uitvoeringsovereenkomst periodiek grote bedragen in het pensioenfonds moest bijstorten. Alcatel-Lucent wilde de financiële risico’s daarvan beperken (de-risken), zegde de uitvoeringsovereenkomst op en bracht de pensioenopbouw onder bij een pensioenverzekeraar. Het was een uitvoeringsovereenkomst voor onbepaalde tijd, die met een opzegtermijn van zes maanden opgezegd kon worden. Ook stond er een bepaling in die met name de aanleiding was voor een rechtszaak tussen het pensioenfonds en Alcatel-Lucent, namelijk: “Na beëindiging [van de uitvoeringsovereenkomst] behouden partijen jegens elkaar de verplichtingen uit deze overeenkomst over de periode gelegen voor de datum van beëindiging.” De vraag is welke financiële verplichtingen voor Alcatel-Lucent daardoor bleven doorlopen ondanks de op het oog “gewone” opzegging van de uitvoeringsovereenkomst.

Opzeggen duurovereenkomst

De Hoge Raad benadert dit vanuit de rechtspraak over duurovereenkomsten. Hoofdregel is dat opzegging van dergelijke overeenkomsten, zoals een uitvoeringsovereenkomst, mogelijk is. Maar ook dan nog kan de redelijkheid en billijkheid met zich brengen dat opzegging tóch niet mogelijk is, of alleen mogelijk is als de opzeggende partij daarvoor zwaarwegende redenen heeft, of de opzeggende partij schade vergoedt aan de andere partij. Bij het opzeggen van een uitvoeringsovereenkomst speelt daarbij volgens de Hoge Raad onder meer een rol:

• dat in de Pensioenwet – voor andere uitvoerders dan een pensioenfonds – is vastgelegd dat de uitvoeringsovereenkomst voorwaarden over beëindiging moet bevatten;
• dat een uitvoeringsovereenkomst betrekking heeft op pensioenaanspraken van (voormalig) werknemers, tegenover wie de opzeggende werkgever een verantwoordelijkheid heeft;
• de eventuele maatregelen die de toezichthouders aan het slecht presterende pensioenfonds heeft opgelegd

Uitvoeringsovereenkomst niet zo maar opzeggen

De Hoge Raad geeft dus geen antwoord op de vraag wat Alcatel-Lucent ter zake pensioen(premie) en kosten moet betalen aan het (inmiddels in liquidatie zijnde) pensioenfonds. Dat moet het Gerechtshof Amsterdam gaan vaststellen. Wél blijkt uit het arrest het belang voor werkgevers om enerzijds de zogeheten exit-bepalingen in een uitvoeringsovereenkomst zorgvuldig te formuleren, en blijkt anderzijds dat een werkgever niet te lichtvaardig moet overgaan tot opzegging van een uitvoeringsovereenkomst. Zo kunnen kosten die niet expliciet zijn opgenomen in de opzeggingsbepaling toch op grond van de redelijkheid en billijkheid voor rekening van de opzeggende werkgever komen. En dan kan het beperken van financiële risico’s door de opzegging, juist ongewenst tot hogere kosten leiden.