Verliefd op Ibiza: Incidentele verwerking muzieknummer?

U kunt hierbij bijvoorbeeld denken aan een kunstwerk of een reclamebord dat op de achtergrond is te zien in een film of videoclip. De rechtbank Noord-Holland oordeelde recent dat het gebruik van een kort fragment van ‘La ballade de Gens Heureux’ in de film ‘Verliefd op Ibiza’ geen vorm van incidentele verwerking is. De filmproducent – 2houses B.V. – maakt volgens de rechtbank inbreuk op het auteursrecht van de rechthebbenden en is een vergoeding aan Stemra verschuldigd.

La Ballade des Gens Heureux

Kort samengevat ging het in deze zaak om het volgende. In de film ‘Verliefd op Ibiza’ komt een scene voor waarin acteur Jim Bakkum ongeveer 5 seconden een fragment zingt van ‘La Ballade des Gens Heureux’ van Gérard Lenorman. Deze tekst is auteursrechtelijk beschermd en mag dan ook niet zonder toestemming van de rechthebbenden worden geopenbaard of verveelvoudigd. In mei 2013 heeft auteursrechtenorganisatie Stemra – namens de componisten van het nummer – 2Houses B.V. een bedrag van € 2.500,= voor het gebruik van de songtekst in rekening gebracht. 2Houses B.V. is het daar niet mee eens en spande een rechtszaak tegen Stemra aan.

Incidentele verwerking?

In de procedure voerde 2Houses B.V. aan dat er sprake is van incidentele verwerking van een auteursrechtelijk beschermd werk van ondergeschikte betekenis in de zin van artikel 18a van de Auteurswet. Het minimale gebruik van het fragment van het muzieknummer zou de waarde van de speelfilm niet vergroten. Ook zou 2Houses B.V. geen commercieel belang bij het gebruik van het muzieknummer hebben. Het gebruik van het muzieknummer in de speelfilm is volgens 2Houses B.V. dan ook geoorloofd.

Bewuste keuze

De rechtbank gaat daar niet in mee. Zij overweegt – kort samengevat – dat er weliswaar sprake is van een kort fragment van slechts 5 seconden, maar dat het een zeer bewuste keuze van de scriptschrijvers van de speelfilm is geweest om het nummer van Gérard Lenorman te gebruiken. Dit wordt nog eens versterkt doordat het nummer – gezongen door een prominent in beeld komende Jim Bakkum – sterk bijdraagt aan één van de verhaallijnen van de speelfilm (twee van de hoofdrolspelers vinden elkaar namelijk in hun voorliefde voor Franse chansons). Tevens merkt de rechtbank op dat het bewuste fragment niet alleen in de speelfilm zelf, maar ook als onderdeel van de trailer van de film is opgenomen. Daarmee is het commercieel belang van 2Houses bij het gebruik gegeven. In een trailer worden immers doorgaans die fragmenten opgenomen die een zo groot mogelijk publiek naar de bioscoopzaal trekt. Van een verwerking van ondergeschikte betekenis is volgens de rechtbank dan ook geen sprake.

Conclusie

Uit de hierboven besproken uitspraak volgt dat op het leerstuk van incidentele verwerking maar beperkt een beroep kan worden gedaan. Het artikel is bedoeld om (voornamelijk) filmmakers en fotografen te vrijwaren van allerlei auteursrechtelijke claims. Het zou anders onmogelijk worden om – bijvoorbeeld in Rotterdam – een speelfilm op te nemen, omdat allerlei auteursrechthebbenden – zoals reclamemakers t.a.v. in beeld gebrachte reclameborden – hier op grond van hun auteursrecht bezwaar tegen zouden kunnen maken. Het is echter wel van belang dat de auteursrechtelijk beschermde werken van ondergeschikte betekenis zijn en min of meer toevallig in beeld komen. Is dit niet het geval, dan is een beroep op artikel 18a Auteurswet in beginsel kansloos. GMW Advocaten heeft veel ervaring in het procederen en adviseren over auteursrechtelijke kwesties. Voor nadere informatie kunt u te allen tijde contact met mij opnemen.