5 oktober 2017

Bitcoins en andere cryptocurrency

Door Christiaan Mensink

De Bitcoin is veel in het nieuws.

Vanwege de grote schommelingen in de waarde ervan, in het oog springende toepassingen zoals een Bitcoin-PINautomaat of omdat iemand zijn huis in Bitcoins te koop aanbiedt. Maar wat is een Bitcoin (of andere cryptocurrency, zoals Ethereum, Mastercoin en Litecoin) nu eigenlijk, en wat is de juridische status ervan?

Wat is een Bitcoin?

Volgens Wikipedia is een Bitcoin “een vorm van elektronisch geld”. Dit is juridisch niet correct, maar naar spraakgebruik wel een begrijpelijke definitie. Een Bitcoin is feitelijk niets anders dan een unieke reeks digitaal versleutelde cijfers en letters, die zijn opgeslagen op de computer/tablet/smartphone van de eigenaar. Bitcoins worden gedolven (mining) doordat gebruikers hun computers ter beschikking stellen aan het Bitcoin-netwerk. Die computers doen de hele dag niets anders dan complexe berekeningen uitvoeren. Bitcoins zijn daarmee een toepassing van de blockchain: een database die een steeds groeiende lijst van gegevens bijhoudt, en die beveiligd is tegen manipulatie. De website bitcoin.org heeft een kort filmpje gemaakt, waarin kort wordt uitgelegd hoe dit werkt.

Bitcoins kunnen ook gewoon worden gekocht met gangbaar geld. Betalingen in Bitcoins gaan rechtstreeks tussen gebruikers onderling (peer-to-peer); er komt geen bank of overheid aan te pas. In sommige online-winkels (bijvoorbeeld thuisbezorgd.nl) kan met Bitcoins worden betaald, maar er zijn ook cafés die Bitcoins als betaalmiddel accepteren. In Nederland gaat het echter eerder om enkele tientallen, dan om duizenden winkels waar je met Bitcoins kan betalen.

Is Bitcoin “geld”?

In tegenstelling tot de definitie van Wikipedia, zijn cryptocurrency geen geld. In elk geval niet in juridische zin. Giraal geld – het saldo op je bankrekening – is niets anders dan een vordering op een bankinstelling. Kenmerk van cryptocurrency is nu juist dat de overdracht ervan zonder tussenkomst van banken plaatsvindt. Het zijn op zichzelf staande waardebestanden.

Bitcoins zijn ook geen gangbaar chartaal geld. Het is immers door de overheid niet als wettig betaalmiddel erkend (wel in Japan overigens), en ook geen “algemeen aanvaard betaalmiddel”. Daarvoor is de acceptatiegraad van de Bitcoin in Nederland nog veel te laag. De Bitcoin is niet te vatten in tastbaar geld: het zijn geen munten of biljetten. Tot slot is het ook geen elektronisch geld, omdat daarvan alleen sprake is als het gaat om een vordering op de uitgever (bank) ervan. De Bitcoin is nu juist geen vordering op de bank, maar een zelfstandig peer-to-peer overdraagbaar waardebestand.

Hoe wordt de Bitcoin juridisch dan wel behandeld?

Een cryptocurrency is in juridische zin niets anders dan een ruilmiddel. Net zoals in het verleden schelpen, specerijen en goud als ruilmiddel zijn gebruikt. Twee partijen kunnen onderling afspreken dat betaling plaatsvindt in Bitcoins. Dat Bitcoins waarde hebben, is duidelijk. Daarmee kwalificeert het als een vermogensrecht: een niet tastbaar goed dat waarde vertegenwoordigt. Je kunt dit verkopen, stelen, uitgeven, ermee speculeren, enz.

Bemoeit de overheid zich er dan helemaal niet mee?

Cryptocurrency vallen momenteel niet onder toezicht van De Nederlandsche Bank of de Autoriteit Financiële Markten, in tegenstelling tot bijvoorbeeld Japan en Duitsland. DNB raadt het gebruik van Bitcoins zelfs af. De Belastingdienst erkent de Bitcoin wel, zodat de waarde ervan in euro’s moet worden opgegeven als “overige bezittingen” in Box 3 bij de jaarlijkse aangifte Inkomstenbelasting.

Mocht u vragen hebben over de juridische aspecten van Bitcoins of andere cryptovaluta, dan help ik u graag verder.

Christiaan Mensink

Christiaan Mensink

Advocaat/partner

Christiaan Mensink is een van de meest ervaren en gespecialiseerde WHOA-advocaten van Nederland.

Gerelateerde blogs

14 december 2023

Het incasseren van vorderingen

Hoewel de economie lijkt aan te trekken, blijkt uit de praktijk toch dat veel facturen onbetaald blijven. Mocht dat het geval zijn, dan wilt u natuurlijk snel stappen ondernemen om de vordering geïnd te krijgen.

Lees meer

21 september 2023

Wat is een STAK?

Het fenomeen certificering van aandelen zal bij de gemiddelde ondernemer veel vraagtekens opleveren. In deze blog leest u in vogelvlucht de basisprincipes en enkele voor- en nadelen van de Stichting Administratiekantoor (de ‘STAK’).

Lees meer

22 augustus 2023

Uitkoop van minderheids-aandeelhouders

De voordelen, eisen en knelpunten van de geforceerde uitkoop van de laatste 5%.

Lees meer