Conservatoir beslag op bankrekeningen in de EU

Wie een vordering heeft op een ander, en bereid is om daarvoor een procedure te starten bij de Rechtbank, kan met een kort verzoek aan de rechter toestemming vragen beslag op de bankrekening van zijn wederpartij te leggen.

Verzoek bij de Rechtbank

Dat verzoek moet beargumenteerd onderbouwen waarom er een vordering is, maar veel eisen worden daar niet aan gesteld. De tegenpartij wordt niet gehoord door de rechter. Hij komt pas op de hoogte als zijn bankrekening al bevroren is. Pas nadat het beslag is gelegd, als zekerheid voor een eventueel toewijzend vonnis, hoeft een procedure te worden gestart. Die procedure zou zomaar enkele jaren kunnen duren, gedurende welke tijd de wederpartij niet over het geld op zijn rekening kan beschikken. Internationaal gezien is Nederland op dit punt een uitzondering. In de meeste landen om ons heen is het lastig(er), zo niet onmogelijk om beslag te leggen voordat er een toewijzend vonnis is verkregen in een procedure op tegenspraak. Daar komt per 17 januari 2017 verandering in, althans voor wat betreft EU-lidstaten (m.u.v. Denemarken en het Verenigd Koninkrijk). Per die datum treedt een nieuwe Europese Verordening in werking. Het doel van die verordening is om grensoverschrijdende vorderingen eenvoudiger te kunnen incasseren.

De EU-beslagprocedure

De EU-beslagprocedure is relatief eenvoudig, en begint met een verzoek aan de bevoegde rechter in een beslagbevel aan de hand van een vastgesteld formulier. Daarop moet informatie over de schuldeiser, de schuldenaar, de vordering en het bankrekeningnummer waarop beslag gelegd moet worden, ingevuld. Anders dan in Nederland geldt, dat de schuldeiser zekerheid moet stellen (zoals een bankgarantie of een depot) voor het bedrag waarvoor hij beslag wil leggen. Die voorwaarde is ingevoerd om misbruik te voorkomen. De schuldenaar zal, net als in Nederland, niet worden gehoord op het verzoek tot afgifte van een beslagbevel. Wel kan de schuldenaar bij wie beslag gelegd is, tegen het beslagbevel verzet instellen bij de rechter die het bevel heeft afgegeven. De aangezochte rechter zal een beslagbevel (moeten) afgeven als de schuldeiser voldoende bewijs voor zijn vordering heeft geleverd, en dat een beslag nodig is gelet op het reële risico dat zonder beslag latere incasso van de vordering onmogelijk wordt gemaakt of bemoeilijkt. Omdat alle rechters in de EU het beslagbevel afgeven aan de hand van (opnieuw) een standaard-formulier, kunnen deurwaarders in de hele EU beslagbevelen van rechters uit elke EU-lidstaat het beslag daadwerkelijk leggen.

Beslag leggen op Nederlandse en buitenlandse rekeningen

Hoe deze nieuwe regeling in de praktijk zal uitpakken moet nog blijken. Het komt echter vaak voor dat een tegenpartij wel (een) bankrekening(en) in het buitenland heeft, maar niet in Nederland. Dat straks ook op die rekeningen beslag kan worden gelegd, is een goede ontwikkeling; zo wordt het zeker stellen van verhaalsmogelijkheden voor vorderingen weer wat makkelijker.