De zes meest gestelde vragen over het gezamenlijk gezag van ouders

Ik heb voor u in deze blog de meest gestelde vragen op een rij gezet. Staat uw vraag er niet tussen, neemt u dan gerust contact met mij op.

1. Wat is gezag en hoe kan ik het krijgen?

De moeder waaruit het kind wordt geboren, heeft direct na de geboorte (van rechtswege) het ouderlijk gezag over het kind. Door dit gezag mag de moeder o.a. beslissingen nemen over de opvoeding en verzorging van het kind. Ook mag de moeder het vermogen van het kind beheren en kunnen rechtshandelingen verricht worden door haar in naam van het kind. De vader krijgt het gezag over het kind alleen van rechtswege zonder dat hij iets dient te ondernemen, als hij is getrouwd met de moeder van het kind of geregistreerd partner is.

2. Wat is het verschil tussen erkenning en gezag?

Bij erkenning door de (biologische) vader, ontstaat er een juridische band tussen de ouder en het kind. Dit wordt de familierechtelijke betrekking genoemd. De vader is alsdan mede gehouden om het kind financieel te onderhouden. Ook zal het kind kunnen erven van de vader. Indien het kind wordt geboren uit niet zijnde een huwelijk of geregistreerd partnerschap, dan heeft de vader nog geen ouderlijk gezag. Hij is alsdan nog geen wettelijke vertegenwoordiger van het kind. Pas nadat de vader het ouderlijk gezag heeft, mag hij mede beslissingen nemen over de opvoeding en de verzorging van het kind. Erkenning kan tijdens de zwangerschap al bij de gemeente worden geregistreerd. Het gezag kan pas na de geboorte van het kind worden aangevraagd.

3. Wanneer is er sprake van gezamenlijk gezag?

Het is niet vanzelfsprekend dat de ouders het gezamenlijk gezag hebben over hun kind. Wanneer de ouders gehuwd zijn en het kind tijdens het huwelijk wordt geboren, dan krijgen beide ouders van rechtswege het gezag. Dit is ook het geval indien bekend is of naderhand blijkt dat de vader (toch) niet de biologische vader is van het kind. Dit kan nog weleens tot bijzondere situaties leiden.

4. Waarom krijg ik wanneer een kind geboren wordt binnen mijn relatie niet automatisch het gezamenlijk gezag?

Tot op heden is de regel nog dat ouders die gehuwd zijn of een geregistreerd partnerschap hebben en tijdens dit huwelijk/geregistreerd partnerschap een kind krijgen, automatisch het gezamenlijk gezag. Een (duurzame) relatie valt hier niet onder.

In 2016 is door de Tweede Kamer een wetsvoorstel ingediend dat ertoe zou moeten leiden dat ook ouders die een relatie met elkaar hebben, niet gehuwd of geregistreerd partner, van rechtswege het gezamenlijk gezag krijgen nadat het kind is erkend. Op 16 januari 2020 is door de Raad van State een advies gepubliceerd. Het streven is om het wetsvoorstel zo spoedig mogelijk in werking te laten treden. Op dit moment is nog niet bekend wanneer dit het geval is.

5. Hoe registreer ik het gezamenlijk gezag?

Wanneer een kind geboren wordt tijdens een huwelijk, dan krijgen beide ouders van rechtswege het gezamenlijk gezag. Als een kind wordt geboren tijdens een relatie van de ouders, dan heeft alleen de moeder van rechtswege het gezag. Het gezag van de andere ouder, kan nadat de erkenning heeft plaatsgevonden, via de website van de rechtspraak digitaal geregeld worden. Daarvoor is wel de toestemming van de moeder, die het gezag heeft, nodig. Indien moeder geen toestemming geeft, kan vervangende toestemming aan de rechter worden verzocht.

6. Hoe wijzig ik het gezamenlijk gezag?

Het registreren van het gezamenlijk gezag, is vrij eenvoudig. Het al dan niet van rechtswege verkregen gezamenlijk gezag, is echter niet eenvoudig te wijzigen. Mocht de ene ouder niet langer het gezag wensen over het kind, bijvoorbeeld in het geval wanneer gebleken is dat de ene ouder niet de biologische ouder is van het kind, dan dient een procedure gevoerd te worden bij de rechtbank. Hiervoor is een advocaat noodzakelijk. Een advocaat kan een verzoekschrift bij de rechtbank indienen om het gezamenlijke gezag te beëindigen.

Deze weblog is geschreven in nauwe samenwerking met Bianca Kok-Beekhuizen, legal assistant van de sectie familie- en erfrecht.