Erfrecht

Het afwikkelen van een erfenis is niet altijd een eenvoudige klus. Het erfrecht is een specialistisch rechtsgebied met een veelheid aan eigen, bijzondere regels. Daar komt bij dat de complexiteit van familierelaties de laatste jaren aanmerkelijk is toegenomen, doordat er vaker sprake is van stiefouders, stiefkinderen of halfbroers en -zussen. Dit zorgt er ook voor dat er tal van vragen rijzen over de juridische positie van (niet-) erfgenamen bij de afwikkeling van de nalatenschap.

Wettelijke vererving

Door de invoering van het nieuwe erfrecht in 2003 sluit de wettelijke vererving meer aan bij de situatie die het meest werd gekozen bij het opstellen van een testament: de ouderlijke boedelverdeling, ook wel het “langstlevende-testament” genoemd. Als er geen testament is gemaakt, geldt sinds 2003 voor echtgenoten met kinderen de wettelijke verdeling. Dit betekent dat de echtgenoot van rechtswege de goederen van de nalatenschap verkrijgt. De kinderen krijgen een (slechts na intreden van bepaalde voorwaarden opeisbare) geldvordering ten laste van de echtgenoot. De hoogte van de geldvordering komt overeen met de waarde van het erfdeel. Als iemand overlijdt zonder achterlating van een echtgenoot erven eerst de kinderen, daarna de ouders en broers en zussen en ten slotte de groot- en overgrootouders.

Testament

Door het maken van een testament kan worden afgeweken van de wettelijke vererving. Echtgenoten en kinderen kunnen bij testament bijvoorbeeld worden onterfd. De onterfde echtgenoot erft niets, de onterfde kinderen verkrijgen van rechtswege een recht op een ‘legitieme portie’. De legitieme portie is een zeker deel van de nalatenschap dat aan de kinderen toekomt na overlijden van een van hun ouders, ongeacht hetgeen door de erflater bij testament is bepaald.

Afwikkeling van de erfenis

Een veel voorkomende vraag is of de afwikkeling van de erfenis wel op de juiste wijze plaatsvindt. Helaas is dat niet altijd het geval. Soms is er sprake van een gebrek aan openheid en informatieverstrekking. Dat kan leiden tot wantrouwen en twijfel. Daarnaast weten erfgenamen vaak niet wat hun rechten en plichten zijn of wat de regels zijn waaraan een executeur of vereffenaar zich dient te houden.