4 maart 2012

Geschillenregeling – uitstoting in kort geding

Door Gilyan Parker

Elke relatie, ook die tussen aandeelhouders, kent z’n ups en downs.

Ook aandeelhouders weten veelal een modus te vinden hoe daarmee om te gaan. Een goed gesprek doet wonderen. Maar wat nu als er sprake is van onoverbrugbare meningsverschillen? En wat te doen als beide partijen dan ook nog bestuurder en 50% aandeelhouder van de betreffende vennootschap zijn?

Geschillenregeling

Het Burgerlijk Wetboek kent een geschillenregeling die kort gezegd inhoudt dat een aandeelhouder de rechtbank kan vragen om de andere aandeelhouder te dwingen diens aandelen te verkopen c.q. de andere aandeelhouder te dwingen de aandelen van de eisende aandeelhouder te kopen. In de casus die onlangs werd voorgelegd aan de rechtbank Breda ging het om echtelieden die (via persoonlijke holdings) elk 50% aandeelhouder en bestuurder van de gezamenlijke vennootschap waren. Partijen waren sinds kort met elkaar in een echtscheidingsprocedure verwikkeld. De man eiste in kort geding dat de vrouw haar aandelen in de vennootschap alsmede de door haar meegenomen administratie aan hem zou overdragen. De grondslag van zijn vordering vormde de stelling dat partijen met elkaar in een diepgaande impasse verkeerden die, bij ongewijzigde omstandigheden, opzegging van het bankkrediet tot gevolg zou hebben en daarmee faillissement van de vennootschap en verlies van het werk voor het personeel. Door gedwongen overdracht van de aandelen kon dat worden voorkomen. De man achtte zichzelf in dat kader de meest aangewezen persoon om de onderneming voort te zetten en dus de aandelen toebedeeld te krijgen. De vrouw diende als tegenvordering een vergelijkbare (mutatis mutandis) vordering in.

Uitstoting als voorlopige voorziening

De voorzieningenrechter stelde voorop dat een gedwongen overdracht van aandelen in kort geding slechts onder uitzonderlijke omstandigheden mogelijk is. Aan die omstandigheden is voldaan, aldus de voorzieningenrechter, wanneer door het handelen van de aandeelhouder het belang van de vennootschap zodanig wordt geschaad dat de voortduren van zijn aandeelhouderschap in redelijkheid niet langer kan worden geduld. In casu had de bank aangeven dat zij als enig passende oplossing zag dat een van partijen de aandelen aan de ander zou overdragen. Indien dat zou uitblijven zou het bankkrediet worden stopgezet. Voorts bleek de rechter dat herstel van verhoudingen tussen partijen illusoir was. In het diepgaande conflict tussen partijen over de kinderen had zelfs forensische mediation niet geholpen. Aldus meende de voorzieningenrechter dat een vergaande voorziening gerechtvaardigd is.

Schorsing bestuurder?

Schorsing van een bestuurder zag de rechter niet als oplossing van de impasse omdat het conflict zich dan naar de aandeelhoudersvergadering zou verplaatsen. Verder hechtte hij waarde aan het feit dat de vrouw bij haar tegenvordering niet had aangegeven dat de aandelen die de man had in de vennootschap aan haar zouden moeten overgaan. Aldus had zij geen vordering ingesteld die het voortbestaan van de vennootschap in deze concrete situatie veilig stelde.

Toewijzing gevraagde voorzieningen

Gezien deze omstandigheden, gevoegd bij het feit dat de man altijd de feitelijke leiding in het bedrijf had gehad alsook het personeel met hem verder wilde, achtte de rechter de door de man gevorderde overdracht van de aandelen als ingesteld, gerechtvaardigd, zowel als ordemaatregel als de te verwachten uitkomst van een procedure conform de geschillenregeling. Overdracht ten titel van beheer was volgens de voorzieningenrechter niet aan de orde. Zowel herstel van de verhouding tussen de partijen als toewijzing van aandelen aan de vrouw in de bodemprocedure lag niet in de lijn der verwachting. Aan de gedwongen overdracht van de aandelen verbond de voorzieningenrechter de voorwaarde dat er een pandrecht op de aandelen moest worden gevestigd ten gunste van de vrouw tot zekerheid van betaling van de koopsom van de aandelen nadat die definitief op basis van de waarderingsregeling in de statuten zou zijn vastgesteld.

Gilyan Parker