Handhavingsverzoeken: 5 veelgestelde vragen

Het bestuursorgaan kan dit doen door middel van handhaving. Als u als (rechts)persoon bijvoorbeeld constateert dat uw buurman een bestuursrechtelijke norm overtreedt, wat kunt u dan doen? In een dergelijk geval kunt u een handhavingsverzoek indienen bij het verantwoordelijke bestuursorgaan. Daarover deze blog.

1. Wat is een handhavingsverzoek?

Mocht u in uw straat constateren dat er sprake is van bijvoorbeeld illegale bouw, lawaaioverlast of u ondervindt hinder van een terras, dan kunt u een handhavingsverzoek indienen bij het bevoegde bestuursorgaan. Een handhavingsverzoek is een verzoek aan de overheid om handhavend op te treden tegen de overtreding van een bestuursrechtelijke norm.

2. Hoe concreet moet een handhavingsverzoek zijn?

Het handhavingsverzoek dient voldoende concreet te zijn. Een onvoldoende concreet handhavingsverzoek is geen aanvraag, hier hoeft het bestuursorgaan dan ook geen besluit op te nemen. Een voorbeeld waar de Raad van State oordeelde dat het handhavingsverzoek onvoldoende concreet was, is een uitspraak uit 2018. Daaruit volgt dat het ingediende handhavingsverzoek zag op een groot terrein en slechts algemene indicaties bevatte van overtredingen. Het handhavingsverzoek was daarmee onvoldoende concreet. Het moet gaan om concrete overtredingen waarnaar onderzoek kan worden verricht.

3. Wie mag een handhavingsverzoek doen?

Een handhavingsverzoek is een verzoek aan het bevoegde bestuursorgaan tot het nemen van een besluit in de zin van artikel 1:3 Algemene wet bestuursrecht (hierna: Awb). Voor het indienen van een handhavingsverzoek dient u belanghebbende te zijn in de zin van artikel 1:2 Awb. Als de verzoeker geen belanghebbende is, zal het bestuursorgaan het verzoek niet-ontvankelijk verklaren.

Om belanghebbende te zijn dient u te voldoen aan vijf voorwaarden:

1. u moet een eigen belang hebben. U kunt slechts opkomen voor uw eigen belangen en niet voor belangen van derden;
2. uw belang moet persoonlijk Uw belang is persoonlijk indien uw belang zich voldoende onderscheidt van de (rechts)personen die niet als belanghebbenden worden gezien;
3. uw belang moet objectief bepaalbaar zijn. Een belang dat alleen bestaat in de belevingswereld van een (rechts)persoon levert onvoldoende grond op om als belanghebbende worden gezien;
4. verder moet uw belang ook actueel zijn, dit betekent dat u een belang moet hebben ten tijde het genomen besluit; en
5. ten slotte, moet uw belang direct worden geraakt. Dit betekent dat er een voldoende causaal verband moet zijn tussen het genomen besluit en het belang van u als (rechts)persoon.

4. Wie is bevoegd handhavend op te treden?

Welk bestuursorgaan bevoegd is tot handhavend optreden blijkt uit de wet waarin de bevoegdheid is gegeven. Zo is bijvoorbeeld op gemeentelijk niveau het college van burgemeester en wethouders bevoegd een last onder bestuursdwang op te leggen, tenzij het gaat om regels die de burgemeester uitvoert, zie artikel 125 Gemeentewet. Op provinciaal niveau geldt eenzelfde regeling, maar dan betreft het de gedeputeerde staten en de commissaris van de koning, zie artikel 122 Provinciewet. Het is dan ook belangrijk om eerst na te gaan welk bestuursorgaan u dient aan te schrijven voordat u het handhavingsverzoek indient.

5. Is een bestuursorgaan verplicht handhavend op te treden indien er sprake is van een overtreding?

In 2004 heeft de Raad van State geoordeeld dat een bestuursorgaan in beginsel gehouden is om handhavend op te treden indien er sprake is van een overtreding van een wettelijk voorschrift. In rechtsoverweging 2.3.2 verwoordde de Raad van State het als volgt:

“Gelet op het algemeen belang dat gediend is met handhaving, zal in geval van overtreding van een wettelijk voorschrift het bestuursorgaan dat bevoegd is om met bestuursdwang of een last onder dwangsom op te treden, in de regel van deze bevoegdheid gebruik moeten maken. Slechts onder bijzondere omstandigheden mag van het bestuursorgaan worden gevergd, dit niet te doen. Dit kan zich voordoen indien concreet uitzicht op legalisatie bestaat. Voorts kan handhavend optreden zodanig onevenredig zijn in verhouding tot de daarmee te dienen belangen dat van optreden in die concrete situatie behoort te worden afgezien.”

Advies

Ga allereerst na of u belanghebbende bent. Voordat u uw handhavingsverzoek indient moet u nagaan welk bestuursorgaan bevoegd is om handhavend op te treden. Verder dient u in uw handhavingsverzoek het bestuursorgaan zoveel mogelijk gegevens en bescheiden te verschaffen op basis waarvan zij een handhavingsbesluit kunnen nemen. Ten slotte, dient u in uw aanvraag zo concreet mogelijk de verboden handelingen te omschrijven die u gehandhaafd wenst te zien.

Mocht u vragen hebben of hulp nodig hebben bij het indienen van een handhavingsverzoek, dan kunt u contact met mij opnemen.