Het concurrentiebeding in een krappe arbeidsmarkt

Werkgevers kunnen moeilijk (goed) personeel vinden. En werkgevers willen voorkomen dat goed personeel dat vertrekt, er met de klanten vandoor gaat of bij de concurrent gaat werken.

De werknemer die ergens anders in dienst wil treden, ziet zich dan geconfronteerd met een concurrentiebeding of relatiebeding en een mogelijke boete bij overtreding van die bedingen. Daarom zijn er steeds meer adviesvragen en procedures over het concurrentiebeding. Is het concurrentiebeding of relatiebeding wel geldig? Hoe kan de werknemer er onderuit komen? Moet de werknemer een boete betalen? Het zijn allemaal vragen die gesteld kunnen worden. Ter illustratie bespreken we de zaak van een dj in dienst van een Zaandamse horeca-onderneming.

Is het concurrentiebeding geldig?

Een concurrentiebeding in een arbeidsovereenkomst voor bepaalde tijd van na 1 januari 2015 is alleen onder strenge voorwaarden geldig: kortweg alleen als de werkgever daartoe motiveert welk zwaarwegend bedrijfsbelang een concurrentiebeding noodzakelijk maakt. De dj had aanvankelijk een tijdelijke arbeidsovereenkomst met een concurrentiebeding, die steeds stilzwijgend is verlengd. Bij een verlenging of omzetting van de arbeidsovereenkomst en wijziging van de functie van de werknemer, is het verstandig om het concurrentiebeding uitdrukkelijk schriftelijk opnieuw overeen te komen. Zie daarover een eerdere blog.

Wat kan de werkgever?

De dj in deze zaak had een geldig concurrentiebeding; daarover was geen discussie. Hij mag volgens de tekst daarvan één jaar na het einde van de arbeidsovereenkomst binnen een straal van 15 kilometer van de bar waar hij werkte, niet als dj optreden. Dat doet hij toch: hij zegt de arbeidsovereenkomst namelijk op en gaat 30 meter verderop als dj aan de slag. De werkgever komt in actie en vraagt de rechter in kort geding om de dj te veroordelen zich op straffe van een dwangsom te houden aan het concurrentieverbod. De kantonrechter wijst dit toe en verbiedt de dj in een aangepaste straal – van 500 meter – als dj te werken, voor een periode van een klein jaar. Het gerechtshof is het hier mee eens. Het is immers de strekking van het concurrentiebeding om oneerlijke concurrentie tegen te gaan en daarvan is evident sprake nu de dj bij een naastgelegen horecazaak plaatjes gaat draaien en daarmee de kans groot is dat hij bepaald publiek bij zijn vorige werkgever wegtrekt.

Wat kan de werknemer?

De werknemer heeft er groot financieel belang bij om zijn vak te kunnen blijven uitoefenen. De dj is voor zijn broodwinning volledig afhankelijk van het draaien van plaatjes, zo stelt hij en het hof vindt inderdaad dat hij daarin nu ernstig wordt belemmerd. En daarbij is hij ook afhankelijk van Zaandam als werkplaats, waar hij immers zijn grote bekendheid heeft. Het concurrentiebeding belemmert hem dus om elders zijn geld te verdienen. Daarin voorziet een wettelijke bepaling die het hof hier toepast ten gunste van de dj: de rechter kan namelijk bepalen dat de ex-werkgever aan de werknemer voor de duur van het concurrentiebeding een vergoeding betaalt. Het hof vindt het in dit geval redelijk dat de ex-werkgever wordt veroordeeld om voor de looptijd van het concurrentiebeding elke maand € 450 bruto aan de dj te betalen. Dat komt neer op 50% van het loon dat hij daar voor zijn opzegging verdiende.

Schorsing van het concurrentiebeding?

Werknemers vorderen eigenlijk veel vaker schorsing of vernietiging van het concurrentiebeding, dan een vergoeding. In dit geval had de dj ook om schorsing van het concurrentiebeding verzocht, maar dat wezen de rechters grotendeels af; als gezegd omdat zij vonden dat er een grote kans is dat het zogeheten bedrijfsdebiet van de ex-werkgever wordt aangetast door het draaien van plaatjes bij een naastgelegen direct concurrerende horecazaak. Het eigenlijk voor één jaar geldende concurrentiebeding werd door de rechters beperkt tot negen maanden; een gedeeltelijke schorsing dus.

Advies over formulering en procedure concurrentiebeding

In dit geval wordt het leed c.q. het voordeel van het concurrentiebeding min of meer verdeeld: in de basis blijft de werknemer gebonden aan het concurrentiebeding, de looptijd en geografische reikwijdte worden beperkt, en de dj krijgt een maandelijkse vergoeding. In de praktijk zijn er ook veel meer zwart-wit-uitkomsten, waarbij overigens blijkt dat het echt borrelpraat is dat een werkgever een werknemer niet houdt of niet kan houden aan een concurrentiebeding. Zowel voor werknemer als werkgever is het daarmee van belang om vooraf goed de tekst en reikwijdte van het concurrentiebeding te overwegen.

Bij vragen kunt u gerust contact met mij opnemen.