Kamerbrief minister Dekker inzake misbruik van turboliquidatie

In deze blog kwam ook de mogelijkheid ter sprake dat het faillissement van een reeds ontbonden vennootschap kan worden aangevraagd, indien achteraf is komen vast te staan dat op het moment van de ontbinding van de vennootschap nog baten te verdelen waren.

Dat het leerstuk van turboliquidatie en het misbruik daarvan momenteel nog in de belangstelling staat, blijkt onder meer uit de Kamerbrief van 7 oktober 2019 van de minister voor Rechtsbescherming Sander Dekker. Wat is ontbinding en turboliquidatie ook alweer en welke maatregelen wenst minister Dekker te nemen? Op deze vragen zal hieronder worden ingegaan.

Wat is ontbinding?

Als een onderneming niet meer rendabel is, of in het kader van een reorganisatie, kan het bestuur van de vennootschap besluiten de vennootschap te liquideren. Daartoe is een aandeelhoudersbesluit tot ontbinding van de vennootschap vereist. Vervolgens wordt een vereffenaar aangesteld, die de lopende zaken afwikkelt, alle bezittingen van de vennootschap te gelde maakt met als doel de opbrengst uit te keren aan de schuldeisers en – als er geld overblijft – aan de aandeelhouders. De wet stelt formele eisen aan de vereffening, zoals de inschrijving van de vereffenaar in het handelsregister (artikel 2:23 lid 4 BW), het deponeren van de uitdelingslijst en het afleggen van rekening en verantwoording door de vereffenaar. Pas na afronding van de vereffening houdt de rechtspersoon op te bestaan.

De wet voorziet ook in de mogelijkheid van een “snelle” ontbinding, d.w.z. een ontbinding zonder formele vereffeningsfase. De mogelijkheid wordt ook wel turboliquidatie genoemd.

Wat is turboliquidatie?

Als een onderneming geen bezittingen heeft, kan de vereffening achterwege blijven. Er is dan immers niets te vereffenen. Met een aandeelhoudersbesluit tot ontbinding van de vennootschap, houdt die direct op te bestaan. Er komt geen vereffenaar, geen faillissement en geen curator. Zo’n turboliquidatie is ook mogelijk als er weliswaar geen activa zijn, maar nog wel onbetaalde schulden openstaan.

Zijn er risico’s verbonden aan turboliquidatie?

In het algemeen geldt dat mogelijke risico’s op misbruik van rechtspersonen niet op voorhand zijn uit te sluiten. Voor schuldeisers zal het in een individueel geval vooral draaien om de vraag of er nog baten waren ten tijde van de ontbinding, en of alsnog verhaal mogelijk is. Van benadeling kan sprake zijn indien blijkt dat baten zijn verzwegen, activa voorafgaand aan de turboliquidatie aan de boedel zijn onttrokken, of als selectieve betaling aan schuldeisers plaatsvond.

Ook volgt uit jurisprudentie dat het toepassen van turboliquidatie onder omstandigheden kan leiden tot persoonlijke aansprakelijkheid van bestuurders, indien zij onrechtmatig jegens de schuldeisers van de ontbonden vennootschap hebben gehandeld. Zo levert turboliquidatie met verzwijging van baten onrechtmatig handelen op van de bestuurder. Zie bijvoorbeeld een uitspraak van de Rechtbank Den Haag van 1 mei 2019, waarin kort gezegd is bepaald dat van een bestuurder, die ook aandeelhouder met volledige zeggenschap is, mag worden verwacht dat hij de baten inzichtelijk maakt.

Welke maatregelen gaat Minister Dekker nemen?

Minister Dekker stelt in de kamerbrief een aantal specifieke maatregelen voor om misbruik tegen te gaan. Zo zal het bestuur zorg moeten dragen voor algemene bekendmaking van de voorgenomen ontbinding zonder vereffening. In dit kader moet het bestuur een slotbalans, een bestuursverklaring en jaarrekening publiceren. Tevens dienen, voorafgaand aan de doorhaling van de rechtspersoon in het handelsregister, de jaarrekeningen over alle eerdere boekjaren openbaar te zijn gemaakt, tenzij daarvoor een ontheffing op basis van artikel 2:394 lid 5 BW geldt.

Door schuldeisers toegang te geven tot deze actuele informatie, wil de minister waarborgen dat schuldeisers kennis kunnen nemen van een turboliquidatie. Vervolgens kunnen zij een afweging maken om op voet van artikel 2:23c BW de rechtbank om heropening van de turboliquidatie te verzoeken.

Afsluitende opmerkingen

De kamerbrief schetst slechts de eerste ruwe contouren van de aanstaande wetswijziging. Minister Dekker komt in 2020 met een voorontwerp voor de wetswijziging en zal dit wetsvoorwerp ter consultatie aanbieden. Wij zullen u van deze en andere ontwikkelingen op de hoogte houden.

De advocaten van de sectie Ondernemings- en Insolventierecht hebben ruime ervaring op het gebied van Ondernemings- en Insolventierecht en adviseren regelmatig over ontbinding van rechtspersonen, en bestuurdersaansprakelijkheidskwestie bij misbruik van liquidatie en (vermeend) onrechtmatig handelen van bestuurders jegens schuldeisers.

Wilt u meer weten over deze onderwerpen? Neem dan gerust contact met ons op.