17 juli 2013

Mollemadness

Door Gilyan Parker

Een ludieke actie tot aanmoediging van Bauke Mollema onder de titel “mollemadness" heeft zich ontpopt tot een juridisch conflict.

Sponsor Belkin verbiedt de verkoop van stickers waarop een karikatuur van de Groningse fietsheld (in Belkin-tenue) staat afgebeeld. Volgens Belkin is er sprake van inbreuk op het portretrecht van Mollema. De verkoop van de stickers, waarvan de opbrengst naar een goed doel zou zijn gegaan, wordt daarom door Belkin verboden.

Portretrecht

Op grond van artikel 21 Auteurswet kan iemand opkomen tegen openbaarmaking van zijn of haar portret, hieronder valt ook een (herkenbaar) karikatuur. De geportretteerde dient in ieder geval een redelijk belang te hebben dat zich tegen de openbaarmaking verzet. Als redelijk belang kan bijvoorbeeld een zedelijk belang worden aangemerkt, het belang van resocialisatie en het belang om zich te verzetten tegen gebruik van het portret als ondersteuning van een commerciële reclame-uiting.

Reclamedoeleinden

De publicatie van een bekende persoonlijkheid voor bijvoorbeeld reclamedoeleinden is niet toegestaan omdat die persoon zelf voordeel moet kunnen slaan uit de eigen populariteit, zo oordeelde de Hoge Raad al in 1979 (‘t Schaep met de 5 pooten arrest). Wegens ongewenste associatie met de producten van de Kijkshop, werd ook in het Balkenende arrest inbreuk op het portretrecht aangenomen.

Media-aandacht

Gezien het voorgaande zal Bauke Mollema zich met een beroep op zijn portretrecht kunnen verzetten tegen de publicatie en verkoop van de stickers. Op grond van een licentie of volmacht zou ook Belkin dit recht (namens Mollema) kunnen uitoefenen.

Het protest van Belkin heeft de sponsor in ieder geval veel aandacht in de media opgeleverd. Ondanks de slogan “negatieve aandacht is ook aandacht” speelt hierbij de vraag of het niet beter was geweest om de sympathieke stickeractie te gedogen of zelfs te promoten en op die manier de positieve naamsbekendheid van Belkin te vergroten. Rechten heb je maar of je er ook altijd een beroep op moet (willen) doen is een tweede.

Gilyan Parker