Niet op hetzelfde adres ingeschreven? Pas op de erfenis

Samenwonen of trouwen maakt een groot verschil. Hoe u uw liefdesrelatie vormgeeft is niet alleen bepalend voor uw burgerlijke staat en de wijze waarop ’de financiën’ tussen u en uw geliefde onderling zijn geregeld. Het heeft ook verstrekkende gevolgen in het geval u of uw partner komt te overlijden.

U kunt als achterblijvende samenwoner namelijk niet altijd een beroep doen op de partnervrijstelling in de erfbelasting. Dat kan alleen als u ’partner’ in de zin van de erfbelasting bent. Als u dat bent hoeft u op grond van die vrijstelling over de eerste circa €643.000 geen erfbelasting te betalen. Wat nu als u geen beroep op de partnervrijstelling kunt doen? Dan is slechts de eerste circa €2100 vrijgesteld. Over de rest moet u erfbelasting betalen. Daarnaast betaalt u meer belasting: het belastingpercentage over het niet vrijgestelde deel is 10% tot 20% voor partners in de zin van de erfbelasting tegen 30% tot 40% voor samenwoners die geen partners in de zin van de erfbelasting zijn.

Wanneer kunt u als ongehuwde samenwoner aanspraak maken op de partnervrijstelling en de lagere tarieven? U moet dan aan een aantal voorwaarden voldoen:

• U en uw partner hebben een samenlevingscontract zijn (minstens zes maanden voorafgaand aan het overlijden van uw partner);
• U bent beiden meerderjarig;
• U bent geen bloedverwanten in rechte lijn van elkaar;
• U staat beiden op hetzelfde adres ingeschreven in de basisregistratie (of een vergelijkbare registratie buiten Nederland).

Heeft u geen samenlevingscontract? Dan kunt u toch nog in aanmerking komen voor de partnervrijstelling en de lagere partnertarieven, als u minimaal vijf jaar voorafgaand aan het overlijden van uw partner op hetzelfde adres ingeschreven bent geweest en aan de overige voorwaarden voldoet.

Absolute noodzaak

Het gerechtshof te Den Bosch bevestigde onlangs dat de inschrijving op hetzelfde adres absolute noodzaak is (ECLI:NL:GHSHE:2018:2864 ). De achtergebleven vrouw kon aantonen dat zij daadwerkelijk jarenlang had samengewoond met haar overleden partner, dat zij mantelzorg had verleend aan hem en zij een gezamenlijk graf hadden gekocht. Dat was echter niet voldoende om onder de partnervrijstelling en de lagere tarieven te vallen, want volgens het hof is inschrijving op hetzelfde adres een harde eis.

Hoewel het allerlei voordelen kan hebben om niet op eenzelfde adres ingeschreven te staan (toeslagen, fiscale kortingen, uitkeringen etc.), schuilt daar dus ook een behoorlijk risico in. Mocht één van de partners plots overlijden, kan de inschrijving op het adres het verschil maken tussen geen belasting betalen over de erfenis of maar liefst 30 tot 40 procent.

Heeft u een vraag over dit onderwerp, neemt u dan gerust contact met ons op.

Deze column verscheen eerder in De Telegraaf en is geschreven door Thijs Sarneel en Marjet Groenleer.