5 december 2007

Samenwonen en het ontstaan van gemeenschap

Door Antoine de Werd

Samenwonen zonder de zaken juridisch te regelen blijkt soms voor meer verrassingen te zorgen dan u zou vermoeden.

Door te gaan samenwonen ontstaat in principe geen gemeenschap van goederen, ook niet als er een samenlevingsovereenkomst wordt getekend. Alleen als er samen aankopen worden gedaan of als er samen schulden worden gemaakt tijdens het samenleven worden deze gemeenschappelijk.

Heeft de ene partner al een eigen woning en trekt de ander daarbij in zonder iets te regelen, dan heeft deze laatste bij de be?indiging van de relatie geen enkel recht, behalve een nominale vergoeding van bijvoorbeeld kosten die zijn gemaakt voor een verbouwing.

In het geval dat er tijdens het samenwonen goederen worden verworven die op naam van de ene partner staan, maar waaraan door beiden is bijgedragen (in de aanschaf) ligt het wat ingewikkelder. In de huidige rechtspraak worden samenwonenden in dit geval steeds vaker gelijk gesteld met gehuwden of geregistreerde partners. Een voorbeeld hiervan is te vinden in een zaak die diende voor het Gerechtshof  Amsterdam. Tussen een man en een vrouw, die samenwoonden zonder samenlevingsovereenkomst, ontstonden problemen over de vraag aan wie een vakantiehuisje in Frankrijk toebehoorde, nadat zij hun relatie verbroken hadden. Het huisje was gekocht ten tijde van het samenwonen en gefinancierd door beiden, maar stond op naam van de vrouw. De vrouw wilde het huisje verkopen, maar de man verzette zich hier tegen. De voorzieningenrechter oordeelde dat de vrouw, als eigenaar, gerechtigd was tot de verkoop van het huisje. Het Hof dacht hier echter anders over.  Het stel had samen geld in het huisje gestoken en samen gewerkt aan de verbouwing van het huisje. Daarnaast waren ze er samen vaak op vakantie geweest en hadden ze samen van de inkomsten uit de verhuur geprofiteerd. Dit vond het Hof genoeg redenen om te bepalen dat de man niet alleen het geld kon terugkrijgen wat hij in het huisje had gestoken, de vrouw moest hem ook laten meedelen in de overwaarde van het huisje ?n zelfs moest de vrouw hem laten meebeslissen of het huisje verkocht zou mogen worden of niet.

De Voorzieningenrechter in Rotterdam bepaalde in een ander geval dat bij twee samenwonenden, hoewel ze allebei een eigen bankrekening hadden, de inkomsten en uitgaven niet systematisch apart waren gehouden. Met deze inkomsten was het huis dat op naam van de man stond, bekostigd. Hierdoor moest het op de naam van de man opgebouwde vermogen als gemeenschappelijk worden aangemerkt. Doorslaggevend bij de overweging was dat de partners gedurende de samenwoning hadden gehandeld op een wijze die op ??n lijn te stellen is met in gemeenschap van goederen gehuwden.

Kortom, in veel voorkomende gevallen kan er tussen samenwonenden een beperkte gemeenschap ontstaan. In de literatuur wordt hier met argusogen naar gekeken en waarschijnlijk is het laatste woord er nog niet over gezegd. Maar feit is wel dat het van belang is om ervan bewust te zijn dat de rechter kan bepalen dat, onder omstandigheden en vaak zonder dat u het door heeft, beperkte gemeenschap kan ontstaan tussen samenwonenden. Wilt u uw eigen situatie eens onder de loep nemen?  De advocaten van de sectie familierecht van GMW Advocaten hebben veel ervaring met dit onderwerp en zijn u hierbij graag van dienst.

Antoine de Werd

Antoine de Werd

Advocaat en mediator/partner

Antoine de Werd, één van de grondleggers van GMW advocaten, is gespecialiseerd in het familierecht.