12 januari 2010

Terugvorderen van opleidingskosten

Door Gilyan Parker

Werkgevers willen de werknemer graag voor een langere periode aan zich binden.

Hiervoor stellen werkgevers hun werknemers vaak in staat een opleiding te volgen. De kosten daarvan komen in eerste instantie voor rekening van de werkgever. De werkgever wil deze vaak na afronding van de opleiding of bij het einde van de arbeidsovereenkomst verhalen op de werknemer. Wanneer kan een werkgever met succes de opleidingskosten terugvorderen? Dat kan als er sprake is van een geldig studiekostenbeding dat aan bepaalde voorwaarden voldoet.

Het opleidings- of studiekostenbeding

Een opleidings- of studiekostenbeding is een beding dat de werknemer verplicht bij het einde van de arbeidsovereenkomst studiekosten aan de werkgever terug te betalen. Hierin staat vaak dat de werknemer studiekosten moet terugbetalen als:

  • de werknemer zelf de arbeidsovereenkomst opzegt;
  • de arbeidsovereenkomst vanwege een dringende reden eindigt (ontslag op staande voet);
  • de werknemer de opleiding niet met succes afrondt.

Onder terug te betalen studiekosten vallen niet alleen studiemateriaal en inschrijf- en examenkosten maar ook loon voor de periode waarin de werknemer de opleiding volgde en dus niet werkte.

De wet

In de wet is niets over het studiekostenbeding geregeld. Partijen zijn in beginsel vrij overeen te komen wat zij willen. Er staat dus niet in de wet aan welke voorwaarden zo’n beding moet voldoen zodat de werkgever met succes voorgeschoten opleidings- of studiekosten kan terugvorderen van de werknemer. Toch gelden er regels. Deze zijn af te leiden uit uitspraken van de Hoge Raad.

Jurisprudentie

Een geldig studiekostenbeding moet volgens de HR aan de volgende voorwaarden voldoen:

  • in het beding moet de werkgever de periode opnemen waarin hij verwacht voordeel te hebben van de vaardigheden en kennis die de werknemer tijdens de studie opdoet;
  • als de werkgever loon dat hij heeft doorbetaald tijdens de opleiding wil terugvorderen, moet dat zijn vermeld in het beding zelf; het moet dus voor de werknemer duidelijk worden gemaakt dat hij geconfronteerd kan worden met een aanzienlijke terugbetalingsverplichting;
  • de hoogte van de door de werknemer per maand of jaar terug te betalen studiekosten (inclusief loon) neemt af naarmate de arbeidsovereenkomst na afronding van de studie langer heeft geduurd. Dus in het studiekostenbeding moet een glijdende schaal staan;
  • de hoogte van de door de werknemer terug te betalen bedragen mag er niet toe leiden dat hij aan salaris minder overhoudt dan het minimumloon;
  • over het algemeen is het niet toegestaan voor de werkgever om studiekosten terug te vorderen als de werkgever het initiatief tot beëindiging van de arbeidsovereenkomst neemt.

Zorgvuldig formuleren

Ook al voldoet het studiekostenbeding aan deze eisen dan nog kunnen de omstandigheden van het geval in de weg staan aan de mogelijkheid voor de werkgever om studiekosten van de werknemer terug te vorderen. De werkgever moet het studiekostenbeding goed formuleren om met succes studiekosten terug te kunnen vorderen. Dit geldt eens te meer bij een studiekostenbeding bij een arbeidsovereenkomst voor bepaalde tijd.

Samenvattend

Het is voor een werkgever niet eenvoudig om de voor de werknemer betaalde studiekosten terug te vorderen. Bij het opstellen van een opleidings- of studiekostenbeding is zorgvuldigheid geboden. Dit moet voldoen aan de voorwaarden zoals door de Hoge Raad gesteld. Vooral de glijdende schaal moet duidelijk in het studiekostenbeding staan: hoe langer de verstreken periode sinds de afronding van de studie, hoe lager de periodiek terug te betalen bedragen. Het is verstandig per studie een op maat gesneden opleidings- of studiekostenbeding overeen te komen. Het is dus raadzaam om als werkgever over de inhoud van een opleidings- of studiekostenbeding goed na te denken en daarnaast met regelmaat na te gaan of aan de inhoud van die afspraken in de praktijk uitvoering wordt gegeven.

Gilyan Parker