21 november 2019

Uitgever en auteur van Johan Cruijff, de biografie veroordeeld tot rectificatie

Door Dylan Bertsch

Vorige week verscheen een biografie over Johan Cruijff. In dit boek is te lezen dat Johan Cruijff zich jaarlijks één miljoen euro door de Johan Cruijff Foundation heeft laten uitbetalen.

De Foundation heeft daarop met verbazing gereageerd en heeft laten weten dat deze stelling onjuist is. Direct daarna is de Foundation een kort geding gestart.

Wat heeft de Johan Cruijff Foundation gevorderd?

De Foundation vorderde onder meer rectificatie, een verbod op herpublicatie en het uit de handel halen van het boek.

Waar heeft de rechter naar gekeken?

Bij de beoordeling van de vorderingen van de Johan Cruijff Foundation is met name gekeken naar de volgende drie omstandigheden:

  • de vraag of aannemelijk is dat de uitlating juist is, en in verband daarmee de vraag of de auteur heeft gehandeld in overeenstemming met algemeen aanvaarde beginselen van zorgvuldige journalistiek;
  • de aard van de uitlating en de redelijkerwijs te verwachten gevolgen daarvan voor de Foundation;
  • de ernst van de misstand die in de publicatie wordt gesignaleerd.

Ad 1.

De auteur gaf aan dat hij de juistheid van de stelling bevestigd heeft gekregen van vier bronnen. De rechtbank oordeelde dat het de auteur vrij staat om de identiteit van de bronnen geheim te houden. Het gevolg daarvan is echter wel dat controle door de Foundation onmogelijk is en dat deze onmogelijkheid voor risico komt van de auteur en de uitgever. Tijdens de zitting erkende de auteur dat de juistheid van de beschuldiging niet aannemelijk is. De auteur gaf aan dit te betreuren en houdt inmiddels rekening met de mogelijkheid dat zijn bronnen op inkomsten uit andere activiteiten hebben gedoeld.

Voorafgaand aan de publicatie van het boek heeft de auteur de beschuldiging niet aan de Foundation voorgelegd. Volgens de rechtbank heeft hij hiermee niet voldaan aan de plicht tot naleving van het fundamentele journalistieke beginsel van wederhoor.

Ad 2.

De rechtbank kwalificeerde de beschuldiging als ernstig. Ten eerste wordt met deze beschuldiging de werfkracht van Cruijff als persoon aangetast in de context van fondsenwerving voor de goede doelen die de Foundation behartigt, omdat die werfkracht mede bepaald wordt door de omstandigheid dat hij deze activiteiten onbezoldigd verrichtte. Hierdoor worden ook de belangen van de Foundation geschaad omdat zij afhankelijk is van Cruijffs werfkracht.

Ten tweede kan de beschuldiging andere zwaarwegende financiële consequenties hebben voor de Foundation, aangezien – als de beschuldiging waar zou zijn – dat in strijd zou zijn met de toelating van de Foundation tot de ANBI-status en haar goedkeuring door het CBF, de Nederlandse toezichthouder op goede doelen-organisaties.

Ad 3.

De rechtbank vond ook de in de publicatie gesignaleerde misstand ernstig. Enerzijds heeft het publiek een gerechtvaardigd belang om hierover te worden geïnformeerd, op voorwaarde dat de juistheid voldoende aannemelijk is. Dat is in dezen niet het geval. Anderzijds brengt de ernst juist een extra verantwoordelijkheid mee voor verificatie van de juistheid ervan. De auteur is daarin ernstig tekortgeschoten, aldus de rechtbank.

Conclusie van de rechtbank

De uitlating is onrechtmatig tegenover de Foundation, ook als daarbij in aanmerking wordt genomen dat aan de goede trouw van de auteur niet wordt getwijfeld en dat in het algemeen niet van een journalist kan worden gevergd dat hij een beschuldiging pas publiceert als hij absolute zekerheid heeft verkregen over de juistheid ervan.

Wat heeft de rechtbank beslist?

De rechtbank wijst de door de Foundation gevorderde rectificatie toe. Als gevolg daarvan moeten de auteur en de uitgever binnen 24 uur na de uitspraak een rectificatie plaatsen op de homepage van hun websites. Deze rectificatie dient voor een periode van vier weken prominent zichtbaar te zijn. Daarnaast beveelt de rechtbank de auteur en uitgever om de rectificatie binnen 24 uur na de uitspraak ter publicatie aan te bieden aan De Wereld Draait Door, Metro en De Volkskrant. De uitgever wordt daarnaast gelast om de biografie niet anders aan de boekhandels af te leveren dan in samenhang met een inlegvel waarop de rectificatie staat afgedrukt. Aan de boekhandels waar het boek al ligt, moet dit inlegvel worden toegestuurd. In de tweede druk van het boek dient de beschuldiging te worden geschrapt.

De vorderingen tot een verbod op herpublicatie en het uit de handel halen van het boek zijn afgewezen. De rechtbank oordeelt dat redelijkerwijs valt te verwachten dat de uitspraak van de rechtbank en de rectificatie ruime publieke aandacht zullen trekken. Bovendien komt zowel de uitspraak van de rechtbank als de rectificatie vlak nadat het boek in de handel is gebracht. Daarnaast zou het toewijzen van deze vorderingen voor de uitgever ingrijpende financiële consequenties hebben.

 

De volledige uitspraak kunt u hier vinden.

Dylan Bertsch

Dylan Bertsch

Advocaat en mediator

Dylan Bertsch is gespecialiseerd in het familierecht en is een betrokken en gedreven advocaat en mediator.

Gerelateerde blogs

14 december 2023

Het incasseren van vorderingen

Hoewel de economie lijkt aan te trekken, blijkt uit de praktijk toch dat veel facturen onbetaald blijven. Mocht dat het geval zijn, dan wilt u natuurlijk snel stappen ondernemen om de vordering geïnd te krijgen.

Lees meer

21 september 2023

Wat is een STAK?

Het fenomeen certificering van aandelen zal bij de gemiddelde ondernemer veel vraagtekens opleveren. In deze blog leest u in vogelvlucht de basisprincipes en enkele voor- en nadelen van de Stichting Administratiekantoor (de ‘STAK’).

Lees meer

22 augustus 2023

Uitkoop van minderheids-aandeelhouders

De voordelen, eisen en knelpunten van de geforceerde uitkoop van de laatste 5%.

Lees meer