Vergoeding van affectieschade

Dit wetsvoorstel betekent dat een aansprakelijke vanaf 1 januari 2019, naast andere schadeposten, ook de affectieschade van nabestaanden en naasten dient te vergoeden. In deze blog leg ik uit welke schade vergoed wordt en wat het wetsvoorstel affectieschade inhoudt.

Welke schade wordt vergoed?

Wanneer de aansprakelijkheid vaststaat (bijvoorbeeld door erkenning van de wederpartij of een rechterlijk vonnis), kan de schade begroot worden. Artikel 6:95 BW bepaalt dat de schade die moet worden vergoed, bestaat uit vermogensschade en andere schade. Vermogensschade wordt vaak ‘materiële schade’ genoemd. Dit zijn alle kosten die het slachtoffer heeft moeten maken ten gevolge van de gedraging. Voorbeelden zijn gescheurde kleding na een ongeluk, de kosten van een ziekenhuisbezoek, maar ook de kosten die gemaakt zijn om de aansprakelijkheid juridisch vast te stellen. Dit zijn allemaal kosten die door de aansprakelijke (en vaak de verzekeraar) betaald moeten worden.

Immateriële schade

De schade die buiten de vermogensschade valt, de zogeheten immateriële schade, is veel abstracter en minder tastbaar. De wetgever is vanwege deze vaagheid altijd terughoudend geweest met de wetgeving inzake immateriële schade. Bij materiële schade beoogt de wetgever het slachtoffer in de positie te brengen, alsof er nooit een ongeluk of onrechtmatige gedraging heeft plaatsgevonden. Dat is bij immateriële schade veel lastiger: hoe stel je vast hoeveel geestelijke pijn of leed iemand heeft ten gevolge van een ongeluk?

Toch bestaat er reeds lange tijd een juridische basis voor deze schadepost. Onder de naam ‘smartengeld’ wordt gederfde levensvreugde in geld uitgedrukt. De wettelijke grondslag hiervoor staat in art. 6:106 BW. Onder dit artikel valt ook het lichamelijke en psychische leed. In 2002 oordeelde de Hoge Raad dat hier ook ‘schokschade’ onder valt. Het ging in deze zaak om een moeder die haar vijfjarige dochter door een taxibus overreden zag worden, waarbij haar schedelinhoud duidelijk zichtbaar op de oprit lag. De moeder probeerde haar overleden dochter nog te redden. Dat zij door deze verschrikkelijke gebeurtenis getraumatiseerd is geraakt, behoeft geen uitleg.

Affectieschade

Op 9 mei 2017 nam de Tweede Kamer het wetsvoorstel Affectieschade aan. Artikel 6:107 BW zal worden uitgebreid. Op dit moment regelt dit artikel slechts de schadevergoeding van kosten die derden maken voor het slachtoffer. De nieuwe wet voorziet in een grondslag voor schadevergoeding voor de nabestaanden en naasten van overledenen of slachtoffers van ernstig letsel. Na een aangenomen motie zijn ook stiefouders en stiefkinderen aan deze categorie personen toegevoegd. Als gezegd is het zeer lastig om per geval te bepalen hoeveel geestelijke schade iemand lijdt, laat staan dat dit in een geldbedrag is uit te drukken. De vergoedbare schade bedraagt daarom minimaal € 12.500,- en maximaal € 20.000,-. Nu ook de Eerste Kamer het wetsvoorstel heeft aangenomen, kunnen partners en familieleden van slachtoffers een beroep doen op hun recht op schadevergoeding. Dit kan tijdens een eventueel strafrechtelijk proces tegen de dader, maar ook in een afzonderlijke civielrechtelijke procedure.

De nieuwe regeling geldt voor schade die ontstaat na inwerkingtreding van de wet (waarschijnlijk 1 januari 2019). Dat betekent dat slachtoffers van schade ontstaan voor inwerkingtreding van de wet geen aanspraak maken op vergoeding van affectieschade. Indien schade ontstaat voor de inwerkingtreding, terwijl het overlijden plaatsvindt na de inwerkingtreding, geldt eveneens het oude recht.

Conclusie

Hoewel de wetgever lang terughoudend is geweest met het inkleuren van het begrip immateriële schade, zullen nabestaanden en naasten van overledenen en slachtoffers van ernstig letsel vanaf 2019 aanspraak kunnen maken op een schadevergoeding. Zoals uit deze blog blijkt, is het vanaf het moment van aansprakelijkheid nog een lange weg naar de werkelijke begroting en uitkering van de schadevergoeding. Daarom is het van groot belang dat alle eventuele schadeposten nauwkeurig nagelopen worden.

Heeft u vragen over het vergoeden van materiële of immateriële schade? Of wilt u meer weten over aansprakelijkheid in het algemeen? Dan kunt u altijd contact met mij opnemen.