7 maart 2023

Werken waar je wilt in 2023?!

Door Koen Vermeulen

De coronatijd ligt al weer even achter ons. Een tijd waarin thuis of elders dan op de werkplek werken, meer dan gebruikelijk was en werd.

Uit die tijd dateert ook het wetsvoorstel met de wat misleidende naam ‘Werken waar je wilt’. Maar hoe staat het eigenlijk met dat aangekondigde ‘recht’ voor werknemers de eigen werkplek te bepalen?

Geen recht te werken waar je wilt

Van belang is voorop te stellen, dat het wetsvoorstel – dat nu bij de Eerste Kamer ligt – de werknemer géén recht geeft om te bepalen waar hij/zij gaat werken. Doel van de wet is om de ‘dialoog te faciliteren over de werkplek en de werknemer daarin meer zeggenschap te geven’. Dit laatste komt tot uitdrukking in het nieuwe wettelijke vereiste dat de werkgever een verzoek om wijziging van de arbeidsplaats moet inwilligen, tenzij de werkgever vindt dat gelet op alle omstandigheden naar maatstaven van redelijkheid en billijkheid zijn belangen zwaarder wegen. Hoe ziet dit er dan uit?

Belangenafweging bij toe-/afwijzing verzoek om thuiswerken

  1. De werknemer vraagt schriftelijk aan de werkgever om elders te mogen werken. De werknemer moet dit verzoek motiveren, dus redenen daarvoor geven, én ook aangeven hoeveel tijd hij/zij thuis gaat werken en hoe de thuiswerkplek is ingericht;
  2. Dat verzoek moet zien op werken vanuit het eigen huis binnen een EU-land (bij een verzoek om te werken vanuit een eigen huis buiten de EU of vanuit de lokale koffiebar, geldt een strenger regeling en kan de werkgever een verzoek (nog) makkelijker afwijzen);
  3. Het verzoek moet worden gedaan twee maanden voor de gewenste start van het thuiswerken;
  4. De werkgever moet over het verzoek overleggen met de werknemer;
  5. Welke belangen kan de werkgever naar voren brengen?:
  • Onder meer het behoud van ‘sociale cohesie op de werkvloer’ kan de werkgever gebruiken om het verzoek om elders te mogen werken, af te wijzen of te beperken tot een bepaald aantal specifieke dagen;
  • Ook kosten die voor de werkgever verbonden zijn aan thuiswerkende werknemers (zoals kosten voor de inrichting van de thuiswerkplek op grond van de Arbowet) mag de werkgever betrekken bij een besluit tot toe- of afwijzing van een verzoek om elders te mogen werken;
  • Ook de aard van het werk of (ICT-)veiligheidsrisico’s kunnen redenen zijn om op basis van de redelijkheid en billijkheid te concluderen tot afwijzing van het verzoek;
  • Ten slotte noemen de initiatiefnemers van de wet ook de privéomstandigheden van de werknemer en productiviteit als omstandigheden die bij de belangenafweging een rol spelen.

 Wetsvoorstel als stok achter de deur

Dit wetsvoorstel Werken waar je wilt wijzigt de Wet flexibel werken, waarmee beoogd wordt dat de werknemer een steviger stok achter de deur heeft bij het doen van een verzoek om thuis te werken. De redelijkheid en billijkheid bieden de werkgever voldoende ruimte om gelet op alle omstandigheden het verzoek af te wijzen. De initiatiefnemers laten het uitdrukkelijk aan de rechter over om die redelijkheid en billijkheid bij die belangenafweging in te vullen. Over dit laatste is de Eerste Kamer kritisch, blijkens vragen van eind januari 2023. Het is voor werkgevers en werknemers prettig als zij vóóraf meer duidelijkheid hebben, zodat de stok van het voeren van een rechtszaak vaker achter de deur kan blijven staan.

Werken waar je wilt, tenzij…

Hoewel de initiatiefnemers een aantal redenen en omstandigheden hebben genoemd die voor een werkgever aanleiding kunnen zijn om een verzoek af te wijzen, zou de rechter mogelijk eerder geneigd zijn de belangenafweging in het voordeel van de werknemer te beslissen. In de coronatijd is bijvoorbeeld in de rechtspraak gebleken dat werknemers in vergaande thuis kunnen werken en is dat in de praktijk bij veel organisaties ook zonder problemen t.a.v. beveiliging, sociale cohesie of productiviteitsverlies gegaan. In die tijd maakten veel werkgevers al veel beleid rond thuiswerken. Met deze nieuwe wet is het verstandig dat werkgevers dat thuiswerkbeleid weer eens tegen het licht (laten) houden om zo al vooraf invulling te geven aan de redelijkheid en billijkheid. Mogelijk dat de Wet flexibel werken dan al per 1 juli 2023 met dit ‘recht’ om thuis te werken, wordt aangevuld.

Meer informatie

Heeft u juridische vragen of wilt u meer informatie? Neem dan direct contact met ons op.

 

Koen Vermeulen

Koen Vermeulen

Advocaat/associate partner

Koen Vermeulen is uw sparringpartner voor alle vragen over arbeidsrecht, medezeggenschap en pensioen.

Gerelateerde blogs

26 maart 2024

Opgelet: nieuwe ontwikkeling in arbeidsrechtelijke rechtsbescherming

Veel arbeidsrechtelijke regels komen uit Europa. Voor de toepassing en afdwingbaarheid daarvan, moeten werkgevers en werknemers dus óók kijken naar ‘Europa'.

Lees meer

8 maart 2024

Gevolgen wetsvoorstel voor bestaande concurrentiebedingen

De Minister van Sociale Zaken wil een einde maken aan het automatisme waarmee werkgevers een concurrentiebeding in een arbeidsovereenkomst opnemen.

Lees meer

7 maart 2024

Overeenkomst NIWO en GMW Advocaten en De Clercq Advocaten Notariaat

Op 19 oktober 2021 is de Wet implementatie EETS-richtlijn van kracht geworden. EETS betekent European Electronic Toll Service (Europese elektronische tolheffingsdienst).

Lees meer