15 november 2022

Wie het eerst komt, wie het eerst maalt

Door Lise-Milou Lagerwerf

Wilt u en/of uw partner scheiden en bevindt u zich in een internationale situatie? Denk hierbij aan de situatie waarin u allebei de Nederlandse nationaliteit heeft en in het buitenland woont. Of een van u/u beiden in Nederland woont en een van u/u beiden niet de Nederlandse nationaliteit heeft. Zorg dan dat u op de hoogte bent van de mogelijkheden.

Weet dat het mogelijk is dat de rechtbanken in twee verschillende landen bevoegd kunnen zijn om de echtscheiding uit te spreken. Hierbij geldt namelijk de regel: wie het eerst komt, wie het eerst maalt. Met andere woorden: de rechtbank van het land waarbij de echtscheidingsprocedure het eerst wordt gestart, is bevoegd om de echtscheiding uit te spreken. Deze regel is bevestigd in een uitspraak van het Hof Amsterdam van 24 mei 2022 (ECLI:NL:GHAMS:2022:1542).

Twee echtscheidingsprocedures in twee verschillende landen

In bovengenoemde zaak waren partijen in India gehuwd. De vrouw heeft de Nederlandse en de Pakistaanse nationaliteit en woont in Nederland. De man heeft de Indiase nationaliteit en woont in India. De man is op 5 mei 2015 in India een echtscheidingsprocedure gestart. De echtscheiding is in India (nog) niet uitgesproken. De vrouw heeft op 10 augustus 2020 in Nederland een verzoek tot echtscheiding ingediend.

Wie het eerst komt, wie het eerst maalt

Indien er in twee verschillende landen een echtscheidingsprocedure is gestart, geldt in Nederland de exceptie van litispendentie. Dit betekent dat er niet in twee verschillende landen door de rechtbank een beslissing over hetzelfde onderwerp mag worden genomen. Indien de situatie zich voordoet dat in twee verschillende landen een procedure loopt over hetzelfde onderwerp – in dit geval de echtscheiding – geldt de regel dat als de procedure in Nederland het laatst is gestart, de Nederlandse rechter de zaak moet aanhouden totdat door de andere rechter is beslist. Zodra de buitenlandse rechtbank een uitspraak heeft gedaan en deze uitspraak in Nederland wordt erkend en kan worden uitgevoerd, verklaart de Nederlandse rechtbank zich onbevoegd.

Uitzondering op de regel

In bovengenoemde uitspraak van het Hof Amsterdam is een uitzondering gemaakt op exceptie van litispendentie. In deze zaak was het ‘’eerste’’ verzoek tot echtscheiding door de man in India al 7 jaar geleden ingediend. Onbekend was op welke termijn, laat staan binnen een afzienbare termijn, in die procedure een eindbeslissing zou worden gegeven. De man was in staat de zaak in India nog verder te vertragen. Gelet hierop had de vrouw een klemmend belang bij voortzetting van de echtscheidingsprocedure in Nederland. Omdat er geen verdere redenen waren waarom de beslissing in India zou moeten worden afgewacht, heeft het Hof – in afwijking van de exceptie van litispendentie – de beslissing ten aanzien van de echtscheiding niet aangehouden in afwachting van een uitspraak in India. Ondanks dat de procedure in India eerder is gestart, bekrachtigt het de beschikking van de rechtbank waarin de echtscheiding is uitgesproken.

Tot slot

Het van groot belang om in een internationale situatie na te gaan of rechtbanken in meerdere landen rechtsmacht hebben ten aanzien van de echtscheiding. Ondanks de uitzondering die het Hof Amsterdam maakt op de ‘wie het eerst komt, wie het eerst maalt-regel’. Dit geldt te meer als het uw voorkeur heeft om de echtscheidingsprocedure in één van de twee landen te laten plaatsvinden en u vreest dat uw partner de voorkeur heeft voor het andere land. In dat geval kan het verstandig zijn om op korte termijn de procedure in het land van uw voorkeur te starten, om te voorkomen dat het andere land de echtscheiding zal uitspreken.

Meer informatie

Indien u en/of uw partner willen scheiden, is hulp van een advocaat nodig. Laat u zich dus goed informeren door een advocaat. Heeft u hulp nodig bij de echtscheiding? Neem gerust contact met mij op.

Lise-Milou Lagerwerf

Lise-Milou Lagerwerf

Advocaat

Lise-Milou is gespecialiseerd in het familierecht. Haar focus ligt op (internationale) echtscheidingen.

Gerelateerde blogs

1 maart 2024

15 jaar ouderschapsplan

Deze maand bestaat het (verplichte) ouderschapsplan maar liefst 15 jaar. Na een echtscheiding of ontbinding van een geregistreerd partnerschap heeft u er zeker één nodig als u samen minderjarige kinderen heeft. Een ouderschapsplan is ook verplicht wanneer u alleen een relatie heeft gehad en sprake is van gezamenlijk ouderlijk gezag.

Lees meer

25 januari 2024

Welke rechter mag beslissen over de kinderen?

In zaken met een internationaal karakter, moet worden vastgesteld welke rechter rechtsmacht heeft.

Lees meer

16 januari 2024

Indexering kinder- en partneralimentatie 2024

Ieder jaar wordt de kinder- en partneralimentatie verhoogd door de jaarlijkse indexering. Vandaag vertel ik u meer over de indexering van de kinder- en partneralimentatie in 2024.

Lees meer