21 maart 2013

Fout testament?

Door Gilyan Parker

Het komt steeds vaker voor dat nabestaanden eraan twijfelen of het testament daadwerkelijk de wil van de erflater weergeeft.

U kunt er dan voor kiezen om tandenknarsend eieren voor uw geld te kiezen. Maar wat als u uit ander hout bent gesneden? Wat kunt u dan doen? In deze blog wil ik u hierover informeren.

Drie voorbeelden

Testamenten heb je in alle soorten en maten. Een testament bepaalt niet alleen wie wat krijgt, maar heeft ook allerlei fiscale gevolgen. En om het nog duidelijker te verwoorden: een testament maak je nu, voor straks. Bij het opstellen van een testament zal de notaris de op dat moment geldende wetgeving en de dan geldende fiscale regelingen als uitgangspunt nemen. Maar ik verklap geen geheim als ik u vertel dat met name de belastingwetgeving in een snel tempo verandert. Het kan dus voorkomen dat uw testament niet meer voldoet; niet omdat uw wensen zijn gewijzigd, maar omdat het juridische en fiscale landschap is veranderd.

Het kan natuurlijk ook zo zijn dat de notaris niet goed heeft doorgevraagd en te snel conclusies zijn getrokken. Ook in een dergelijk geval zal het testament niet de werkelijke bedoeling van de testateur weergeven. Ik geef toe dat dit niet zo vaak voorkomt, maar als u – net die ene keer – daar de dupe van bent, zult waarschijnlijk u niet begripvol roepen dat een vergissing menselijk is.

Als ik de kranten of de televisie mag geloven, wordt de oudere medemens steeds vaker financieel uitgebuit. Het gaat om 30.000 tot 40.000 mensen die jaarlijks slachtoffer zijn van ‘financiële aasgieren’. In veel van die gevallen worden oudere mensen onder druk gezet om bepaalde personen in hun testament te bevoordelen.

Testament nietig verklaren

Deze drie verschillende situaties hebben steeds één ding gemeen: er is een testament gemaakt, waarvan wij weten dat het niet die gevolgen heeft, die de testateur eigenlijk wilde bewerkstelligen.

De vraag die vervolgens de kop opsteekt, is of u daar iets kan doen. Zo bepaalt de wet sinds 1 januari 2003 dat als een testament onduidelijk is, de rechter het testament mag uitleggen. En bij het uitleggen van het testament, zal de rechter kijken naar datgene wat de testateur kennelijk had willen regelen. De rechtspraak heeft het woord onduidelijkheid in de afgelopen jaren flink opgerekt. Een testament kan onduidelijk zijn, omdat het bijvoorbeeld innerlijke tegenstrijdigheden bevat, maar een testament kan ook onduidelijk zijn, omdat het onverklaarbaar is waarom iemand juist dat (type) testament heeft laten opstellen. Een bekend voorbeeld is dat iemand in zijn testament het volgende bepaalt: ‘ik benoem mijn echtgenote, mevrouw X en mijn kinderen tot mijn gezamenlijke erfgenamen’, terwijl de testateur in echtscheiding verkeert. De vraag is dan is het de bedoeling dat mevrouw X altijd erft of mag zij alleen erven zolang zij met de testateur is gehuwd?

Een testament kan ook nietig worden verklaard als blijkt dat de notaris niet bepaalde zorgvuldigheidseisen in acht had genomen –terwijl daar alle aanleiding toe bestond – bij het vaststellen of iemand wils(on)bekwaam was.

Wat kunt u doen?

U ziet dat de wetgever en de rechtspraak u het nodige gereedschap aanreiken om een testament nietig te laten verklaren. Maar ook hier geldt, dat u over de juiste kennis en processuele vaardigheden moet beschikken om de rechter te verzoeken het testament nietig te (laten) verklaren. Als u niet over deze kwaliteiten beschikt, ben ik u graag van dienst.

Meer informatie over erfrecht treft u hier aan.

Gilyan Parker