Géén nieuw Sociaal Beleid Sector Rijk

Vanaf die datum heeft dat tot op zekere hoogte nawerking voor lopende reorganisaties. Maar vooral gelden weer de normale regels van het ARAR. Die regels zijn minder gunstig voor ambtenaren die worden geconfronteerd met reorganisatie(ontslag). Dit was reden voor de vakbonden snel met de Minister van BZK te overleggen over nieuw sociaal beleid vanaf 2012.

Status conceptovereenkomst

Dit overleg heeft voor de zomer geleid tot een conceptovereenkomst voor van-werk-naar-werk-begeleiding. De status daarvan was en is echter wat onduidelijk. De leden van de vakbonden hebben met een tekstvoorstel ingestemd en de vakbonden spraken in de zomer van een reeds tot stand gekomen nieuw sociaal beleid, inclusief een ontslagverbod bij reorganisatie. De minister echter spreekt van “verkennende gesprekken” over een nieuw van-werk-naar-werk-beleid. Hoe het ook zij: minister Spies heeft definitief op 1 oktober 2012 laten weten dat het demissionaire kabinet er geen handtekening onder zet, zodat er (nog) geen nieuwe afspraken zijn over sociaal beleid bij reorganisaties.

Inhoud conceptovereenkomst

Hoewel er dus geen akkoord is, toch enkele hoofdlijnen uit het concept van de “Overeenkomst Sociaal Beleid Rijk: van werk naar werk (VWNW) beleid”

• reorganisatieontslag ex artikel 96 ARAR – namelijk als voor de ambtenaar binnen de herplaatsingstermijn van 18 maanden geen andere functie wordt gevonden – verdwijnt. Dus reorganisatieontslag is geen zelfstandige ontslaggrond meer
• als zich een organisatieverandering voordoet dan ontstaat voor de ambtenaar wiens functie vervalt een VWNW-fase van 18 maanden
• de selectie van de ambtenaar wiens functie vervalt, gebeurt via het afspiegelingsbeginsel en niet langer op basis van het lifo-principe. De conceptovereenkomst noemt op dit punt expliciet de UWV-Beleidsregels en is in die zin een voorbeeld van de toepassing van de normalisatie van de rechtspositie van de ambtenaar
• de ambtenaar kan op basis van een VWNW-plan gebruik maken van diverse voorzieningen
• tijdens de VWNW-periode van 18 maanden zoekt het bevoegd gezag naar een andere functie voor de ambtenaar, binnen de overheid en primair binnen de Rijksdienst
• de VWNW-kandidaat is verplicht een aangeboden passende functie te aanvaarden, bij gebreke waarvan ontslag volgt ex artikel 49l ARAR met bijbehorende uitkeringsrisico’s
• leidt de begeleiding tot een plaatsing in een andere functie op een lager niveau dan houdt de ambtenaar twee jaar lang zijn salaris (salarisgarantie) en daarna is sprake van salarissuppletie op verzoek. Niet duidelijk is wanneer die suppletie eindigt.
• vindt de ambtenaar na 18 maanden geen andere functie dan komt er een advies over een individueel vervolgtraject. Hoe lang dit traject duurt is onduidelijk. Het traject kan blijkens de conceptovereenkomst ook bestaan uit een (gezamenlijk) ontslagtraject ex artikel 99 ARAR.
• in plaats van de VWNW-periode, inclusief van-werk-naar-werk-begeleiding, kan de ambtenaar kiezen voor ontslag op eigen verzoek met een ontslagvergoeding (stimuleringspremie) van maximaal 24 maanden (bij een dienstverband van 30 jaar of meer). De conceptovereenkomst lijkt er vanuit te gaan dat de ambtenaar bij keuze voor de stimuleringspremie geen recht meer heeft op (bovenwettelijke) werkloosheidsuitkering.

Reactie minister en commentaar

De herplaatsingstermijn van 18 maanden en de vertrekpremie van maximaal 24 maanden vindt de minister te ruim in de huidige economische situatie, blijkens persbericht van 1 oktober. Die onderdelen staan sinds de zomer in de besproken conceptovereenkomst. Ook kent het ARAR in artikel 49g al een termijn van 18 maanden. Die is zoals gezegd echter wél aan de achterkant begrensd door het reorganisatieontslag (artikel 96 ARAR). In het voorgestelde sociaal beleid lijkt daarentegen sprake te zijn van een open einde als het VWNW-plan binnen 18 maanden niet leidt tot een passende functie elders. In de huidige economische tijd is het niet ondenkbaar dat het bevoegd gezag niet slaagt in het vinden van een andere functie. In zo’n situatie voorziet het nieuwe sociaal beleid in feite in nog een extra zoekperiode, in beginsel zonder einddatum. Er lijkt daarmee sprake te zijn van een open-einde-regeling.

Hoe verder?

De vakbonden staan op het punt om acties, wellicht stakingen, te starten vanwege het uitblijven van een nieuw sociaal beleid. Inmiddels zijn ook de ondernemingsraden door de vakbonden opgeroepen om niet mee te werken aan reorganisatietrajecten zolang er geen akkoord is over nieuw sociaal beleid. Hoe dit de komende weken en maanden verder gaat, is nog afwachten en zal mede afhankelijk zijn van de opstelling van een nieuw kabinet. Voorlopig blijven dus de huidige ARAR-bepalingen leidend bij reorganisaties en bijbehorende ontslagen.