Opzegging financiering door de bank: weer gaat het om redelijkheid en billijkheid

In deze kwestie kwamen Britse garanten van een Nederlandse Besloten Vennootschap (BV) hun verplichtingen tegenover de bank niet na. De BV zelf, wél. En de bank had ten tijde van de beëindiging van de kredietovereenkomst ook geen aanwijzingen dat de BV in de toekomst niet meer aan haar verplichtingen zou voldoen. Ook speelde in dit geval mee dat de bank voldoende zekerheid had dat haar vordering in geval van een faillissement, zou kunnen worden voldaan. Ook had de BV door de onmiddellijke ingang van de beëindiging nooit een reële kans gehad om een alternatieve financiering aan te trekken(ECLI:NL:RBLIM:2024:5401).

Als gevolg van de beëindiging werd de toegang tot het werkkapitaal abrupt afgesneden, kon de BV haar uitgaven en crediteuren niet meer voldoen en moest zij dus faillissement aanvragen.

De bank had een contractuele bevoegdheid om de kredietovereenkomst te beëindigen. Maar op basis van de genoemde argumenten concludeerde de curator van de BV dat het gebruik maken daarvan naar maatstaven van redelijkheid en billijkheid, onaanvaardbaar was. De rechtbank gaf de curator daarin gelijk.

Daar kwam ook nog bij dat de financiering van de BV, onafhankelijk was van de financiering van de twee garanten.

Zorgplicht

Een bevredigende uitkomst voor de curator. Maar ook in het algemeen, nu de rechtbank wederom en terecht, teruggreep op bestaande jurisprudentie, het arrest genaamd ING/De Keijzer Beheer, ECLI:NL:HR:2014:2929.

In dit arrest heeft de Hoge Raad bepaald dat de rechtsgeldigheid van de beëindiging van een kredietovereenkomst door de kredietverlener moet worden beoordeeld aan de hand van de overeenkomst en de maatstaf van 6:248 lid 2 BW. Beëindiging op grond van een contractuele bevoegdheid is dan niet rechtsgeldig indien gebruikmaking van die bevoegdheid, gelet op de omstandigheden van het geval en naar maatstaven van redelijkheid en billijkheid, onaanvaardbaar is.

De bancaire zorgplicht speelt dus een rol bij beëindiging van een financiering, terwijl andere factoren uit een eerder arrest (Rabobank/Aarding ECLI:NL:GHARN:2003:AF5233) van toepassing blijven.

Factoren opzegging

In dit laatste arrest is door het Gerechtshof Arnhem geoordeeld dat voor de rechtsgeldigheid van een opzegging van een bankkrediet betekenis toekomt aan:

– de duur, de mate van exclusiviteit, de omvang en de ingewikkeldheid en het verloop van de kredietrelatie,

– een aanmerkelijke afname van de kredietwaardigheid en/of aanmerkelijke toeneming van het bancaire kredietrisico, waarbij met name van belang zal zijn of er voldoende dekking door zekerheid bestaat dan wel kan worden verleend en de mate van waarschijnlijkheid of en in welke omvang deze zal blijven bestaan (alles te stellen op de liquidatiewaarde),

– het gedrag en de betrouwbaarheid van de kredietnemer alsmede de mate waarin en de tijdigheid waarmee deze de bank op de hoogte heeft gesteld en stelt van alle voor de kredietrelatie relevante omstandigheden,

– of en in welke mate de kredietnemer toerekenbaar is tekortgeschoten (bij voorbeeld door (structurele en/of ruime) overschrijding van de kredietlimiet),

– de kans dat de onderneming van de kredietnemer, al of niet na reorganisatie of doorstart, zal overleven en de mate waarin de kredietnemer een reorganisatie heeft opgestart,

– welke termijn de kredietnemer krijgt om een andere (huis-)bankier te zoeken en welke ernstige financiële problemen voor de kredietnemer (zullen) ontstaan indien hij zijn financieringsbehoefte niet op korte termijn elders kan onderbrengen,

– de wijze van besluitvorming van de bank voorafgaand aan de opzegging en de wijze waarop overleg is gevoerd met de kredietnemer en of en in welke mate de bank de kredietnemer tevoren heeft gewaarschuwd,

– of de bank door eigen gedragingen (zoals toelating van overschrijding van de kredietlimiet) verwachtingen heeft gewekt,

– andere maatschappelijke belangen (waaronder het voorbestaan van werkgelegenheid).

Kortom

Voordat een bank een krediet relatie kan beëindigen zal zij een behoorlijk aantal afwegingen moeten maken.

Indien u ooit geconfronteerd wordt met de beëindiging van het krediet dat u is verstrekt, wees zo goed mogelijk voorbereid en stel u de vraag of een beëindiging aan bovenstaande maatstaven voldoet.

Meer informatie

Heeft u vragen naar aanleiding van deze blog? Neem gerust contact met ons op.