23 januari 2014

Persoonlijke aansprakelijkheid voor niet afdragen pensioenpremies

Door Gilyan Parker

In 2013 was er in de media ophef over – het achterwege laten van – de afdracht van pensioenpremies bij de ter ziele gegane Gaykrant. Toen is ook de rol van de bestuurder, Krol, daarbij aan de orde gesteld.

In de praktijk en rechtspraak komen dergelijke kwesties vaker aan de orde. Zo ook eind december in een kwestie die speelt in de bouwsector.

Vrijstelling van bedrijfstakpensioenfonds

Bouwondernemingen zijn in het algemeen verplicht om deel te nemen aan de verplichte bedrijfstakpensioenregeling van bpfBouw. Het bedrijfstakpensioenfonds kan een onderneming echter vrijstelling geven, hetgeen bij dit bouwbedrijf was gebeurd. Die had het ouderdomspensioen verzekerd bij Nationale Nederlanden (NN) en droeg tot een bepaald moment de premies aan NN af. Het bedrijf deed dit vanaf 2001 niet meer volledig. De onderneming is failliet gegaan en de werknemers komen er achter dat hun pensioenpremie niet volledig bij NN terecht is gekomen. Zij stellen daardoor (pensioen)schade te hebben geleden en spreken de bestuurder van het failliete bouwbedrijf aan.

Pensioenpremies niet afgedragen

De bestuurder stelt dat hem niet veel te verwijten valt omdat NN onvoldoende informatie zou hebben verstrekt. Daarmee komt de bestuurder bij de Rechtbank Utrecht niet weg (ECLI:NL:RBMNE:2013:7229). Die oordeelt dat hij bewust niet heeft voldaan aan de contractuele verplichting om pensioenpremies aan NN af te dragen, hoewel het bedrijf daartoe wel in staat was. Ook heeft de bestuurder destijds een aantal keer aan de werknemers verzekerd dat de premieachterstand in de jaarrekening was gereserveerd, maar dat blijkt niet het geval. Hij had destijds de op het loon ingehouden pensioenpremies gebruikt om het bedrijf boven water te houden. Maar dit doet volgens de rechtbank niet af aan het “laakbaar” handelen van de bestuurder. Want daardoor zijn gelden van de werknemers, die hadden moeten bijdragen aan hun pensioenopbouw, voor andere doelen ingezet. Op die manier zijn de belangen van de werknemers bij de correcte en volledige pensioenopbouw verontachtzaamd.

Persoonlijk verwijt bestuurder

De rechtbank oordeelt dat sprake is van een ernstig persoonlijk verwijt in zijn hoedanigheid van bestuurder, nu hij heeft bewerkstelligd dat zijn (inmiddels failliete) onderneming bewust de pensioenovereenkomst niet is nagekomen (de zogeheten Beklamel-norm van de Hoge Raad). Volgens de rechtbank is hij aansprakelijk voor de schade van de werknemers, bestaande uit gemiste pensioenopbouw. De schadebedragen zijn nog enigszins beperkt omdat NN is overgegaan tot beëindiging en premievrijmaking van de pensioenregeling. BpfBouw trok daarop de vrijstelling in en de werknemerskwamen toch te vallen onder het verplichte pensioenfonds van de bouw. Het is mij niet bekend of er ook nog een zaak loopt of is geweest tussen bpfBouw en het (failliete) bedrijf, c.q. de bestuurder over de vervolgens aan bpfBouw verplicht af te dragen pensioenpremies.

Pensioenwet

Deze zaak laat zien dat die Beklamel-norm voor persoonlijke aansprakelijkheid van de bestuurder ook geldt voor de correcte en volledige afdracht van pensioenpremies (zie in het algemeen over de Beklamel-norm de blog van collega Paul Visser). De Pensioenwet bepaalt in artikel 24 dat op het salaris van werknemers ingehouden pensioenpremies terecht moeten komen bij de pensioenuitvoerder, zodat de werknemers ervan uit kunnen gaan dat die gelden worden gebruikt voor hun pensioenopbouw. Gebeurt dat niet dan kunnen c.q. moeten zowel pensioenverzekeraar, pensioenfonds en werknemers aan de bel trekken. Ga hier naar de uitspraak.

Gilyan Parker