De legitieme portie is het deel van de erfenis waar kinderen en kleinkinderen van de overledene volgens de wet recht op hebben. Toch biedt de wet een mogelijkheid om een uitzondering te maken; een kind of kleinkind dat zijn erfdeel verwerpt, kan tegelijkertijd een beroep doen op zijn legitieme portie.
Belang van een gelijktijdige verklaring voor legitieme portie en verwerping van nalatenschap
Dit verzoek moet op hetzelfde moment worden ingediend als de verwerping van de erfenis. In de praktijk wordt dit de contantenverklaring genoemd. Dit houdt in dat de legitimaris (het kind of kleinkind met recht op de legitieme portie) duidelijk moet aangeven dat hij of zij, ondanks het verwerpen van de erfenis, alsnog aanspraak maakt op de legitieme portie.
Als deze verklaring niet gelijktijdig wordt afgelegd, vervalt het recht op de legitieme portie. Dit betekent dat het kind of kleinkind later geen aanspraak meer kan maken op een deel van de erfenis. Daarom is het cruciaal dat deze verklaring correct en tijdig wordt vastgelegd.
Voorbeeld uit de praktijk
In een rechtszaak bij het gerechtshof Arnhem-Leeuwarden speelde een dergelijke situatie. Een van de kinderen had de nalatenschap van zijn moeder verworpen, maar wilde wel aanspraak maken op zijn legitieme portie. Andere erfgenamen stelden dat hij zijn recht had verloren, omdat hij zich niet correct had beroepen op zijn legitieme portie.
Het gerechtshof oordeelde echter anders. Uit overgelegde documenten bleek dat het kind voorafgaand aan de formele verwerping al meerdere keren schriftelijk had laten weten dat hij zijn legitieme portie wilde veiligstellen. Bovendien bevatte de officiële verklaring van verwerping expliciet de zin: “Ik verklaar hierbij tevens aanspraak te maken op mijn legitieme portie rechten.” Hierdoor voldeed hij aan de wettelijke eisen en werd zijn claim gehonoreerd.
Risico van een onjuiste procedure
Als erfgenamen of de executeur de contantenverklaring niet erkennen of betwisten, kan het beroep op de legitieme portie ongeldig worden verklaard. Dit risico ligt bij de legitimaris, dus het is verstandig om de verklaring goed vast te leggen en via een betrouwbare methode te versturen.
Een ander punt om rekening mee te houden is dat de waarde van het verworpen erfdeel wordt afgetrokken van de legitieme portie. Dit heet imputatie van verworpen verkrijgingen. Dit voorkomt dat iemand door verwerping meer ontvangt dan waar hij of zij wettelijk recht op heeft.
Meer informatie
Overweegt u de nalatenschap te verwerpen, maar wilt u toch aanspraak maken op uw legitieme portie? Zorg ervoor dat uw verklaring voldoet aan de wettelijke vereisten. Heeft u twijfels of hulp nodig bij het opstellen van uw verklaring? Neem dan contact met mij op of met één van onze andere erfrecht advocaten.
Dit artikel is geschreven in samenwerking met erfrecht specialist Sieta Autar-Matawlie.
