De zorgplicht: ruimer dan u denkt

Uit de hierna besproken uitspraak blijkt dat deze zorgplicht ruim is. De werkgever was aansprakelijk voor de schade die een medewerker leed na een ongeval, ondanks dat de medewerker zelf afweek van de werkinstructies. Wat speelde hier en hoe kunt u voorkomen dat u aansprakelijk bent?

Het ongeval gebeurde toen de medewerker, samen met twee collega’s, glazen panelen van 340 kilo per stuk moest aanbrengen bovenop een kunstwerk. Het betrof een stalen constructie in de vorm van een boom en de glazen panelen vormden als het ware het bladerdak. Alle panelen waren al aangebracht, maar twee panelen moesten iets verplaatst worden. De medewerker en zijn collega’s gebruikten daarvoor een methode die afweek van de instructies van de werkgever. Het eerste paneel werd succesvol verschoven, het tweede niet: tijdens het verplaatsen begon het paneel te schuiven en gleed het van de boom af. Daardoor vielen er meer panelen op de grond. Ook de medewerker en zijn collega vielen van de steiger op de grond. Zij droegen geen valgordel. De medewerker liep een bekken-en wervelfractuur op en stelde de werkgever aansprakelijk voor zijn schade.

Valgordels

De werkgever meende echter dat hij zijn zorgplicht was nagekomen en om die reden niet aansprakelijk was. De werkgever stelde onder andere dat:
▪ de onderneming en zijn personeel VCA- gecertificeerd waren;
▪ er maandelijks meetings werden georganiseerd waarin de gevaren van het werken op hoogte werden besproken;
▪ de uitvoering van de werkzaamheden uitgebreid was besproken met de voorman ter plaatste (één van de twee collega’s met wie de medewerker de werkzaamheden uitvoerde);
▪ er dagelijks toezicht plaatsvond.

Op de dag van het ongeval had de voorman nog contact gehad met de projectleider. Er was onder andere afgesproken dat de medewerkers tijdens de werkzaamheden valgordels zouden dragen die bevestigd werden aan horizontale liggers (het bladerdak). Volgens de werkgever had het ongeval niet plaatsgevonden als de medewerker en zijn collega’s de vooraf gegeven instructies hadden gevolgd.

De rechter oordeelde dat de werkgever tóch zijn zorgplicht had geschonden. Uit het feit dat de werkgever niet op de hoogte was van de afwijkende werkwijze die de medewerker en zijn collega’s hanteerden, bleek al dat de werkgever niet voldoende toezicht had gehouden. Hierdoor heeft de werkgever de afwijkende werkmethode niet kunnen beoordelen. Dat de werkgever regelmatig veiligheidsmeetings organiseerde, was niet van belang. Die behandelden algemene veiligheidsinstructies, terwijl het hier unieke werkzaamheden op een valgevaarlijke hoogte betrof waarin de medewerker geen ervaring had.

Wat betekent de reikwijdte van de zorgplicht voor u?

Een werkgever is aansprakelijk voor de schade die een medewerker lijdt tijdens de uitoefening van zijn werkzaamheden, tenzij de werkgever aantoont dat hij heeft voldaan aan zijn zorgplicht of dat de schade het gevolg is van opzettelijke of bewuste roekeloosheid van de medewerker. Behalve met de voorgeschreven veiligheidsnormen, moet de werkgever ook rekening houden met de waarschijnlijkheid dat medewerkers niet voldoende oplettend zijn, de grootte van de kans dat daaruit ongevallen ontstaan, de ernst van de mogelijke gevolgen en de bezwaren van te nemen veiligheidsmaatregelen.

Instructies

Uit bovenstaande uitspraak blijkt dat het geven van instructies niet voldoende is. U moet de instructies afstemmen op de specifieke werkzaamheden. Bovendien moet u controleren of de instructies daadwerkelijk worden nageleefd. Hoever dit gaat, is per situatie verschillend. In bovenstaande uitspraak werd geen specifiek beroep gedaan op de eigen schuld van de medewerker en gaf de rechter hierover geen oordeel. Afhankelijk van de intensiteit van het toezicht en de mate van eigen schuld, is het mogelijk dat een andere rechter tot een ander oordeel was gekomen. De zorgplicht gaat ver, maar is niet onbeperkt.

Heeft u een vraag? Neemt u dan gerust contact met mij op. 

Dit artikel verscheen eerder in Rendement.