De zorgplicht van de werkgever

Om te voorkomen dat werknemers schade oplopen tijdens de uitoefening van hun werkzaamheden, moet de werkgever maatregelen nemen. Deze maatregelen bestaan onder meer uit het voeren van een beleid en het geven van veiligheidsinstructies aan werknemers.

Met de komst van de #MeToo-beweging en antidiscriminatiemaatregelen, het thuiswerkbeleid tijdens de Covid-19 pandemie en de groei van long COVID-patiënten die op de werkvloer besmet zijn, is de aandacht voor de zorgplicht van de werkgever toegenomen. Van werkgevers wordt nog meer verwacht dat zij zorgen voor een veilige werkomgeving en sfeer om te voorkomen dat werknemers schade oplopen tijdens het werk.

Seliz Demirci, arbeidsrechtadvocaat bij GMW advocaten bespreekt de inhoud en omvang van de zorgplicht van de werkgever in het licht van actuele onderwerpen.

Wettelijke basis

Werkgevers moeten voorkomen dat werknemers in de uitoefening van hun functie schade lijden. Daarom bepaalt de Nederlandse wet dat een werkgever de nodige maatregelen moet nemen. Het begrip schade omvat zowel lichamelijke als psychische schade. Psychische schade is met name relevant in de context van seksuele intimidatie. Heeft een werkgever zijn zorgplicht geschonden? Dan is het aan de werknemer om het bestaan van schade te bewijzen. Hij moet ook bewijzen dat deze schade is ontstaan in de uitoefening van zijn functie. Is er bewezen schade ontstaan? Dan moet de werkgever zijn aansprakelijkheid bewijzen. De aansprakelijkheid van de werkgever vervalt als hij aantoont dat hij aan zijn zorgplicht heeft voldaan. Kan de werkgever niet bewijzen dat hij de vereiste maatregelen voor een veilige werkomgeving heeft genomen? Dan zijn zij aansprakelijk. De lat voor aansprakelijkheid ligt dus laag.

(Seksuele) intimidatie en discriminatie

De wet stelt geen specifieke voorwaarden aan de vervulling van de zorgplicht. Of de werkgever aan zijn zorgplicht heeft voldaan, zal van geval tot geval worden beoordeeld. Het voorkomen van (seksuele) intimidatie en discriminatie op de werkvloer is belangrijk. Daarom mag van een werkgever in ieder geval worden verwacht dat hij een (externe) vertrouwenspersoon aanstelt. Wellicht moet hij ook zorgen voor een klachtenprocedure. Niet alleen kan de werkgever zo aantonen dat hij aan zijn zorgplicht heeft voldaan, maar de betrokkenen weten dan ook hoe ze met een klacht moeten omgaan. Bovendien kan van het nemen van deze maatregelen zowel een repressieve als een preventieve werking uitgaan.

Met alleen het opstellen van een klachtenprocedure en het aanstellen van een vertrouwenspersoon heeft de werkgever niet automatisch aan zijn zorgplicht voldaan; er wordt meer van hem verwacht. Zo heeft een werkgever de plicht om adequaat en tijdig te reageren op een klacht over seksuele intimidatie of discriminatie. Hij moet een klacht serieus nemen en naar behoren onderzoeken.

Werken vanuit huis

De zorgplicht strekt zich ook uit tot de thuiswerkplek, hoewel de verplichtingen van de werkgever dan beperkter zijn dan die op kantoor of in de fabriek. De werkgever moet ervoor zorgen dat de werknemer een ergonomisch ingerichte werkplek heeft. Dit betekent dat hij moet zorgen voor een goed en groot genoeg bureau, een verstelbare bureaustoel, een goed afgesteld beeldscherm en bijbehorende hulpmiddelen. ‘Zorgen voor’ betekent niet dat de werkgever alles (nieuw) voor de werknemer moet aanschaffen, als de werknemer al een ergonomisch goed uitgeruste werkplek heeft. Waar het om gaat is dat de werkgever moet vaststellen of en in hoeverre de werknemer thuis een goede werkplek heeft.

Burn-out voorkomen

De werkgever heeft ook de verplichting een beleid te voeren dat voorkomt dat de werkdruk te hoog wordt en de werknemer een burn-out krijgt. Beperking van de werkdruk is daar een onderdeel van. Deze verplichting geldt ook – en misschien nog wel meer – bij thuiswerken. Zorg daarom als werkgever voor regelmatig (team)overleg over werkdruk en geef voorlichting over het bewaken van de balans tussen werk en privé. Ook is het belangrijk dat werknemers tijdig bij hun werkgever aan de bel trekken als de werkdruk te hoog wordt.

Aansprakelijkheid

Wanneer een werkgever zijn zorgplicht jegens zijn werknemers niet is nagekomen, kan hij aansprakelijk worden gesteld. Als die aansprakelijkheid vaststaat, kan de werknemer aanspraak maken op vergoeding van geleden materiële en immateriële schade. Een arbeidsrechtadvocaat kan u uitleggen wat uw rechten, risico’s en plichten zijn, zodat u de best mogelijke beslissingen kunt nemen.

Meer informatie over de zorgplicht van de werkgever

Als u juridische stappen overweegt, kan ons team van arbeidsrechtdeskundigen u helpen om dit uit te werken. Bel ons op 070 361 5048 of neem contact met ons op via het online formulier.