27 december 2022
Het komt in de beste organisaties voor: een medewerker en een leidinggevende die niet met elkaar door één deur kunnen. De spanningen op de werkvloer lopen dan al snel op, waarbij de werksfeer binnen de afdeling negatief wordt beïnvloed.
In dit soort situaties wijzen de medewerker en leidinggevende vaak naar elkaar en is het lastig te bepalen wie het meest verwijtbaar is. Een oplossing ligt dan niet voor de hand.
De wet bepaalt dat een verstoorde arbeidsverhouding een reden voor ontslag is. Die verstoring moet dan wel zodanig ernstig en duurzaam zijn, dat een voortzetting van de arbeidsrelatie niet van de werkgever gevraagd kan worden.
Maar wanneer is hier sprake van? De algemene regel wordt in de rechtspraak verder ingevuld, zoals onlangs het geval was in een zaak bij de Rechtbank Amsterdam. In die zaak was een werknemer sinds 2019 in dienst als productieplanner. Toen hij in 2021 een nieuwe leidinggevende kreeg, volgden de irritaties al snel. De werknemer vond dat de leidinggevende hem te veel controleerde en zich onnodig met hem bemoeide. De leidinggevende vond op zijn beurt dat de werknemer weigerde instructies op te volgen en geen zelfreflectie toonde. Inmiddels klaagden andere medewerkers over de negatieve sfeer op de werkvloer. Zij uitten hun klachten over de werknemer, die volgens hen kinderachtig gedrag vertoonde door te weigeren om met zijn leidinggevende te communiceren.
De werknemer meldde zich vervolgens ziek voor zijn werkzaamheden. Volgens de bedrijfsarts was de ziekte voor een belangrijk deel werkgerelateerd. De bedrijfsarts adviseerde een gesprek met de werkgever om het conflict op te lossen. Pas dan zou de werknemer in staat zijn weer te werken, rapporteerde de bedrijfsarts. Intussen had de werknemer in diverse gesprekken geuit dat hij geen vertrouwen meer in zijn werkgever had. De werkgever en de werknemer gingen vervolgens een mediationtraject in, wat ook niet tot een oplossing leidde. Na de mediation spande de werkgever een procedure aan om de arbeidsovereenkomst met de werknemer te laten ontbinden. Volgens de werkgever was inmiddels sprake van een verstoorde arbeidsverhouding. De rechter ging mee in het standpunt van de werkgever dat de arbeidsverhouding verstoord was. De relatie was zodanig verslechterd dat, ondanks diverse pogingen, het niet gelukt was om een oplossing te vinden.
De rechter nam in zijn beslissing mee dat een mediationtraject – zonder oplossing – was doorlopen, én dat werknemer had uitgesproken dat hij het vertrouwen in de werkgever kwijt was. Dit gaf geen hoop op een (toekomstige) vruchtbare samenwerking tussen de partijen. Er was daarmee voldaan aan de voorwaarden voor een verstoorde arbeidsverhouding, namelijk het bestaan van een ernstige en duurzame verstoring. De arbeidsovereenkomst werd ontbonden, waarbij de werknemer wel een transitievergoeding meekreeg.
Rechtbank Amsterdam, 22 september 2022, Zaaknummer: 9993559 EA VERZ 22-413
In de rechtspraak wordt een verstoorde arbeidsverhouding niet snel aangenomen. Daarvoor is nodig dat de arbeidsrelatie ernstig en duurzaam verstoord is. Hiervan is sprake als er geen zicht bestaat op een vruchtbare samenwerking in de toekomst. Duidelijk moet zijn dat de werkgever inspanningen heeft verricht om de samenwerking te verbeteren. De werknemer moet zich openstellen voor opbouwende gesprekken met de werkgever. Dit kan voor beide partijen lastig zijn, bijvoorbeeld vanwege wederzijdse frustratie.
Mediation kan dan uitkomst bieden. Wanneer het conflict aan de mediationtafel wordt opgelost, kunnen de werkgever en werknemer met duidelijke afspraken de samenwerking voortzetten. Slaagt mediation niet, dan hebben partijen zich in ieder geval ingespannen voor het vinden van een oplossing. De hierboven beschreven uitspraak laat zien dat de rechter dit meeweegt in zijn oordeel of een arbeidsverhouding blijvend verstoord is. Tip voor de praktijk is daarom om al vroeg na te denken over gestructureerde gesprekken met een bemiddelaar. In de eerste plaats om het conflict op te lossen, maar ook met het oog op een eventuele ontslagprocedure, mocht bemiddelen niet werken.
Is er bij u sprake van een verstoorde arbeidsverhouding of heeft u een andere juridische vraag? Neem dan direct contact met mij op.
