18 april 2023

Het nieuwe studiekostenbeding

Door Seliz Demirci

Sinds 1 augustus 2022 mogen organisaties de kosten van bepaalde  opleidingen en scholing niet meer door middel van een studiekostenbeding in rekening brengen bij medewerkers.

Een  opleiding die verplicht moet worden gevolgd op grond van de wet of een cao moet kosteloos worden aangeboden en wordt beschouwd als arbeidstijd. Het volgen van een opleiding moet daarnaast, indien  mogelijk, plaatsvinden tijdens werktijd. Maar wat wordt verstaan onder een verplichte opleiding? Deze vraag speelde onlangs in een rechtszaak. Als u als teamleider de ontwikkeling van medewerkers wilt stimuleren, kunt u hen een opleiding laten volgen. Met een studiekostenbeding is uw organisatie ervan verzekerd dat ze de vruchten plukt van deze investering.

Gedeelte

In een studiekostenbeding worden afspraken gemaakt over wie de kosten van de opleiding draagt, en of de opleiding tijdens werktijd kan worden gevolgd. Ook wordt vastgelegd of, en tot welk bedrag, er een terugbetalingsverplichting geldt wanneer de arbeidsovereenkomst tot een einde komt. In de zaak in kwestie hadden een werkgever en werknemer afspraken hadden gemaakt over terugbetaling van studiekosten. De werkgever nam de kosten  van de opleiding tot bedrijfsarts op zich, tenzij de arbeidsovereenkomst binnen drie jaar na aanvang van de opleiding zou eindigen. In dat geval zou de werknemer een gedeelte van de opleidingskosten moeten terugbetalen.

Beroepskwalificatie

De werknemer zegde zijn arbeidsovereenkomst vervolgens op vóór het eindigen van de opleiding. Hierop eiste de werkgever terugbetaling van de gemaakte opleidingskosten. De werknemer meende echter geen terugbetaling verschuldigd te zijn. Hij stelde dat de opleiding tot bedrijfsarts verplicht was en de afspraken in het studiekostenbeding daarom ongeldig zijn. De rechter zag dit anders. De opleiding was een beroepsopleiding, die bedoeld is voor het verkrijgen van een beroepskwalificatie als bedoeld in de Beroepskwalifcatierichtlijn. Daarmee viel de opleiding niet binnen de verplichte scholing zoals bedoeld in de wet, en mocht de werkgever met de werknemer afspraken maken over terugbetaling van de  kosten daarvan.

Redelijk

Omdat het om een aanzienlijk bedrag ging, bekeek de rechter ook of het redelijk was dat de werknemer die moet terugbetalen. Op basis van alle omstandigheden van de kwestie, waaronder het feit dat de werknemer zelf zijn arbeidsovereenkomst had opgezegd, kwam de  rechter tot het oordeel dat een terugbetaling inderdaad redelijk was. Wel werden de kosten iets gematigd, doordat de werkgever geen  duidelijk inzicht aan de werknemer had gegeven over de hoogte daarvan. De werknemer moest de opleidingskosten tot een bedrag van ruim € 45.000 terugbetalen.
Rechtbank Overijssel, 1 februari 2023, ECLI (verkort) 336

Discussie over het studiekostenbeding voorkomen

Sinds 1 augustus 2022 kan uw organisatie alleen voor een niet-verplichte opleiding terugbetaling van de kosten daarvan afspreken met werknemers. Verplicht is een opleiding die noodzakelijk is voor de uitoefening van de functie. In de besproken casus hierboven was de opleiding tot bedrijfsarts niet verplicht, omdat de werknemer zelf de wens had om opgeleid te worden tot bedrijfsarts, en ook om die reden bij de werkgever in dienst was getreden. Om te voorkomen dat uw organisatie een ongeldig studiekostenbeding afspreekt, is het  advies dan ook om eerst na te gaan of voor uw organisatie een  scholingsplicht geldt op grond van de cao of de wet.

Tijdig

Denk bijvoorbeeld aan scholing om de veiligheid te garanderen, of scholing om het werken met een bepaald computersysteem te leren.  Kijk ook naar de bijlage bij de ‘Regeling vaststelling lijst  gereglementeerde beroepen’. Als de opleiding daarin is opgenomen is deze niet verplicht, en kan daarvoor een terugbetalingsregeling worden afgesproken met werknemers. Laat de opleidingsbedingen daarnaast (opnieuw) beoordelen en informeer medewerkers tijdig als de gemaakte afspraken over terugbetaling van de opleidingskosten niet geldig blijken te zijn. Zo voorkomt u discussies achteraf.

Meer informatie?

Heeft u een vraag? Neemt u dan gerust contact met ons op.

Dit artikel verscheen eerder in Rendement.

Seliz Demirci

Seliz Demirci

Advocaat

‘Duidelijke taal over probleem en oplossing’

Gerelateerde blogs

Vorige slide
Volgende slide

22 april 2025

Zorgplicht bij pensioencompensatie

De transitie naar het nieuwe pensioenstelsel is in volle gang. De sociale partners betrokken bij de pensioenfondsen hebben de transitieplannen grotendeels klaar. Daarin ook altijd een paragraaf over compensatie voor huidige deelnemers, werknemers, die onevenredig nadeel ondervinden van de wijziging van het pensioenstelsel.

Lees meer

Lees meer over

17 april 2025

Geeft Validsign-krabbel akkoord?

Arbeidsovereenkomsten kunnen op ver­schillende manieren tot een einde komen. Zo loopt een arbeidsovereenkomst voor bepaalde tijd, vaak ook wel een ‘tijdelijk contract’ genoemd, af op de afgesproken datum.

Lees meer

Lees meer over

15 april 2025

Zorgvuldig feitenonderzoek doen

In veel gevallen haalt een gegeven ontslag op staande voet de hoge lat van een dringende reden niet. Dit was ook het geval in een recente zaak die bij de rechter kwam.

Lees meer

Lees meer over

10 april 2025

Bedrijfssluiting: wat te doen met de werknemers?

De onderneming stopt er mee. Bijvoorbeeld door slechte financiële resultaten of door langdurige ziekte of overlijden van de enige eigenaar. Maar de bedrijfsactiviteiten staken en fysiek de deur op slot doen, betekent niet dat de arbeidsovereenkomsten van de werknemers automatisch eindigen. Hoe werkt dat?

Lees meer

Lees meer over

8 april 2025

Doktertje spelen in de arbeidsrelatie: het werkgeversperspectief

Werkgevers ervaren ziekmeldingen en verzuim als een grote last. Niet ten onrechte. Zieke werknemers op hun beurt zijn liever ook aan het werk dan arbeidsongeschikt thuis zitten.

Lees meer

Lees meer over
Alle artikelen