25 april 2017

Is er leven zonder cao (met grote vakbonden)?

Door Koen Vermeulen

Ongeveer 80% van de werkgevers is lid van een werkgeversorganisatie. 17% van de werknemers is lid van een vakbond.

Werkgevers(organisaties) sluiten met vakbonden per jaar honderden cao’s; het gros van de werkgevers is tevreden met het systeem van cao’s. De meeste cao’s worden gesloten met de vakbonden met de meeste leden, FNV en CNV. Soms loopt het overleg met de (grote) vakbonden spaak, en kiest de werkgever(sorganisatie) voor een alternatief. Dat kan, onderhandelings- en contractsvrijheid staan voorop.

Welk alternatief kiest Transavia?

Transavia koos voor een nieuwe cao zonder FNV. Gewoon een geldige cao met kleinere vakbonden. Maar volgens de Kantonrechter te Haarlem op 5 april 2017 kunnen de FNV-leden nog wel steeds de vruchten (6 ADV-dagen) blijven plukken van de oude Transavia-cao, mét FNV als cao-partij. Omdat de FNV-leden volgens de rechter niet hoefden te verwachten geconfronteerd te worden met slechtere arbeidsvoorwaarden in een latere cao zonder “hun” vakbond. Dit lijkt dus op cherry picking voor de FNV-leden, en Transavia moet twee cao’s voor verschillende medewerkers toepassen.

Hoe sluit Jumbo de vakbonden buiten de deur?

Jumbo kiest voor collectieve arbeidsvoorwaarden zónder vakbonden, maar met de ondernemingsraad. De OR kan geen cao sluiten, dus Jumbo kan geen afspraken meer maken waarbij collectief van de wet wordt afgeweken – zoals een langere reeks tijdelijke arbeidsovereenkomsten. De afspraak met de OR werkt ook niet direct door in de arbeidsovereenkomst van de medewerkers, die moeten daar eerst mee instemmen – de meeste zullen dat wel doen, als een loonsverhoging in het pakket arbeidsvoorwaarden zit. Intussen werken de afspraken uit de oude Jumbo-cao door en na. Dus ook Jumbo kan zich geconfronteerd zien met meerdere collectieve regelingen.

Wat kunnen de (grote) vakbonden?

FNV gaat bij Jumbo door met staken. De stakers krijgen hun geld uit de stakingskas van de vakbond, want op loon of WW-uitkering hebben stakers geen recht. Een bestaansrecht van de vakbond is juist het sluiten van cao’s; dat levert de vakbonden ook geld op om bijvoorbeeld goede onderhandelaars in te zetten en stakingen mee te bekostigen. Dus misschien kan FNV via de staking, of procedure, toch verder onderhandelen en een cao afdwingen.

De (grote) vakbonden kunnen ook écht buiten spel komen staan. In de horeca is er al drie jaar geen cao, maar een voor alle horecamedewerkers geldende arbeidsvoorwaardenregeling van de branche. En in de modebranche geldt bijvoorbeeld al enige jaren een (algemeen verbindend verklaarde) cao zónder FNV.

Einde van het poldermodel?

Koen Vermeulen

Koen Vermeulen

Advocaat/associate partner

Koen Vermeulen is uw sparringpartner voor alle vragen over arbeidsrelaties en pensioen.

Gerelateerde blogs

26 september 2023

Pensioenontslag

In Nederland komt aan de werknemer een grote mate van ontslagbescherming toe. Een uitzondering op de ontslagbescherming geldt voor de werknemer die de pensioenleeftijd bereikt heeft.

Lees meer

10 augustus 2023

Ontslag met een fiks prijskaartje

In de wet staan verschillende ontslaggronden opgesomd. Een werkgever kan de arbeidsovereenkomst opzeggen als één van deze gronden, of een combinatie ervan, aanwezig is. Bovendien moet duidelijk zijn dat de werknemer niet kan worden herplaatst binnen de organisatie. Eén van de ontslaggronden uit de wet is de verstoorde arbeidsverhouding.

Lees meer

20 juli 2023

Ontslag op staande voet: de ontslagbrief

Kort voor de zomervakantie heeft de Hoge Raad twee uitspraken gedaan over ontslag op staande voet. Het gaat om de mededelingseis van de dringende reden in de ontslagbrief en over het vorderen van een vergoeding van de op staande voet ontslagen werknemer.

Lees meer