19 mei 2021
Een werkgever heeft een zorgplicht voor veiligheid op het werk.
De rechtspraak maakt duidelijk dat die zorgplicht ver reikt; de werkgever moet zo veel mogelijk voorkomen dat zich ongevallen op het werk voordoen. Dit begint bij het stellen van duidelijke veiligheidsregels en erop toezien dat die regels ook worden nageleefd. De werkgever is aansprakelijk voor een ongeval op de werkvloer, ténzij hij kan aantonen dat hij zijn zorgplicht is nagekomen. Dat dit in de praktijk niet gemakkelijk is voor een werkgever blijkt uit een recente uitspraak van het gerechtshof.
In de zaak was de werknemer gewond geraakt aan zijn hand. De vraag die het hof moest beantwoorden, was of de verwondingen van de werknemer waren ontstaan tijdens zijn werkzaamheden voorde werkgever. De casus was als volgt. Op 13 juli 2013 raakte de werknemer gewond aan zijn hand. Deze verwonding was volgens de werknemer ontstaan tijdens zijn werk bij de werkgever. Bij het vervangen van de messen van de visfileermachine was namelijk een mes in onbalans geraakt.
Toen de werknemer het vlijmscherpe mes in een reflex opving, werden drie van zijn vingers grotendeels doorgesneden, zo voerde de werknemer aan. De werknemer stelde de werkgever aansprakelijk voor zijn letselschade. Volgens de werknemer was de visfileermachine niet veilig doordat een veiligheidspal ontbrak. Bovendien had de werkgever geen veiligheidshandschoenen ter beschikking gesteld en geen instructies gegeven over het verwisselen van de messen. De werkgever had daardoor zijn zorgplicht geschonden, aldus de werknemer.
De werkgever betwistte dat de werknemer de snijwond tijdens zijn werkzaamheden had opgelopen. Hier was volgens de werkgever geen bewijs van, en de arbeidsinspectie kon dit ook niet met zekerheid vaststellen. Als er al een arbeidsongeval had plaatsgevonden, dan was dit volgens de werkgever te wijten aan opzet of bewuste roekeloosheid van de werknemer. Volgens het hof had de werknemer aangetoond dat hij tijdens zijn werkzaamheden een arbeidsongeval had gehad. Dit bleek uit getuigenverklaringen en de medische stukken. Het hof oordeelde dat het vervolgens aan de werkgever was om aan te tonen dat hij alle veiligheidsmaatregelen had getroffen. Dit moest de werkgever doen door concreet aan te voeren dat de machine voldeed aan de veiligheidseisen, en dat hij de werknemer voldoende had geïnstrueerd over het gebruik daarvan. Hier was de werkgever niet in geslaagd. Daarnaast had de werkgever niet aangetoond dat de verwondingen van de werknemer waren veroorzaakt door diens eigen opzet of bewuste roekeloosheid. Volgens het hof had de werkgever de op hem rustende zorgplicht geschonden. In deze rechtszaak kreeg de werkgever nog één gelegenheid tot het leveren van concreet bewijs van zijn stelling dat hij aan zijn zorgplicht had voldaan. De procedure wordt dus nog voortgezet.
Deze uitspraak maakt opnieuw duidelijk dat de strekking van de zorgplicht ruim is. De rechtsprekende instanties zullen al snel aannemen dat de werkgever niet aan zijn zorgplicht heeft voldaan.
Hoofdregel hierbij is dat als de werknemer kan bewijzen dat hij schade heeft geleden bij het uitoefenen van zijn werk, de werkgever vervolgens moet bewijzen dat hij aan zijn zorgplicht heeft voldaan. Van de werkgever wordt dus verwacht dat hij de vereiste maatregelen heeft genomen om de bij hem bekende risico’s te vermijden.
Ook is het aan de werkgever om aan te tonen dat de schade te wijten is aan opzet of bewuste roekeloosheid van de werknemer. Dit zal in veel gevallen moeilijk te bewijzen zijn.
De zorgplicht van de werkgever strekt zich bovendien uit over de eventuele thuiswerkplek van de werknemer, iets wat zolang deze coronatijden voortduren maar al te actueel is. Denk hierbij bijvoorbeeld aan letsel ontstaan door een verkeerde werkhouding. Uw organisatie moet om te beginnen zorgen voor een veilige (thuis)werkplek. Ook is het raadzaam om werknemers voor te lichten over de juiste werkhouding.
Heeft u een vraag? Neemt u dan gerust contact met mij op.
Gerechtshof Arnhem-Leeuwarden 16 maart 2021, ECLI (verkort): 2488.
Dit artikel verscheen eerder in Rendement.
