22 juni 2023
Een legitimaris heeft informatie nodig om de legitieme portie te kunnen berekenen. De legitimaris heeft recht op inzage in en afschrift van alle bescheiden die hij voor de berekening van de legitieme portie nodig heeft. Hoever gaat dit recht?
Als een kind door (een van) de ouders in een testament wordt onterfd, kan het alsnog aanspraak maken op de zogeheten legitieme portie. Dit is het minimale deel van de erfenis waar een kind altijd recht op heeft. De legitieme portie bedraagt de helft van het wettelijk erfdeel. Degene die aanspraak maakt op zijn legitieme portie wordt legitimaris genoemd.
Een kind dat is onterfd, is alleen legitimaris. Het kind is geen erfgenaam. De legitimaris heeft daarom, in tegenstelling tot een erfgenaam, niet het recht om alle benodigde informatie en financiële stukken zelf op te vragen bij derden. De legitimaris is slechts schuldeiser van de nalatenschap.
In de wet is verankerd dat de legitimaris (die geen erfgenaam is) tegenover de executeur of erfgenamen wel aanspraak kan maken op inzage in en een afschrift van alle bescheiden die nodig zijn voor de berekening van de legitieme portie. De erfgenamen of executeur moeten de legitimaris desgevraagd alle daartoe strekkende inlichtingen verschaffen.
Er wordt regelmatig geprocedeerd over de vraag hoever deze informatieplicht reikt. Het is inmiddels vaste rechtspraak dat de zinsnede ‘alle daartoe strekkende inlichtingen’ zo ruim als mogelijk moet worden uitgelegd, maar dat het wel beperkt is tot de gegevens die nodig zijn voor de berekening van de legitieme portie. Het recht van de legitimaris op informatie kan zien op informatie over de periode van voor het overlijden van de erflater. Hierbij kan gedacht worden aan bankafschriften of aangiftes/aanslagen inkomstenbelasting. De legitimaris moet daarvoor stellen en aannemelijk maken dat sprake is van een gerechtvaardigd belang bij het verkrijgen van deze informatie.
Het vorenstaande geldt in het bijzonder voor informatie om gedane giften te achterhalen. Voor de berekening van de legitieme portie zijn gedane giften van belang. Maar hoe weet je als legitimaris welke giften er zijn gedaan, als je niet zonder meer volledige inzage hebt in het vermogensverloop tijdens het leven van de erflater? Uit de jurisprudentie volgt dat aan de legitimaris opgave dient te worden gedaan van alle giften die door de erflater zijn gedaan. Een dergelijke opgave is echter niet in alle gevallen afdoende. In sommige gevallen komt de vraag op of alle giften wel zijn opgegeven. Als er een vermoeden is dat de opgave onjuist of onvolledig is, kan dit voor de legitimaris het gerechtvaardigd belang meebrengen nadere informatie op te vragen.
De informatieverplichting aan de legitimaris is niet zo verstrekkend dat de legitimaris recht heeft op dezelfde informatie als de erfgenaam. Een legitimaris heeft niet zonder meer recht op inzage in het vermogensverloop over de jaren voor het overlijden van de erflater. Hiervoor moet een gerechtvaardigd belang bestaan. Hoever de informatieplicht reikt en welke stukken moeten worden overgelegd aan de legitimaris, zal per geval moeten worden beoordeeld.
Heeft u nog vragen of wilt u advies? Neem dan direct contact met mij op.
