Bedrijfssluiting: wat te doen met de werknemers?

Ondernemersvrijheid en UWV-regels

“Beëindiging van de werkzaamheden van de onderneming”, zoals UWV dit noemt in de Uitvoeringsregels, is één van de gronden voor een bedrijfseconomisch ontslag. Dit geeft al aan dat bij bedrijfsbeëindiging de eigena(a)r(en) of directie, in actie moet komen om tot beëindiging van de arbeidsovereenkomsten te komen. De ondernemer moet namelijk vóóraf toestemming van UWV hebben om de arbeidsovereenkomsten op te mogen zeggen wegens bedrijfsbeëindiging. Start dus tijdig met dit proces, zodat het einde van de arbeidsovereenkomsten samenvalt met het daadwerkelijke einde van de bedrijfsactiviteiten.

Waar moet u dan opletten als stoppend ondernemer? Voorop staat de ondernemersvrijheid: u mag besluiten te stoppen, daar gaat UWV of een rechter niet over.

• Wél moet u de redenen opgeven om de werkzaamheden van de onderneming te beëindigen
• De onderneming moet aangeven per welke datum de bedrijfsactiviteiten worden gestaakt
• Wat gebeurt er met het bedrijfspand? Is de huur opgezegd of wordt het pand verkocht en aan wie?
• Wat gebeurt er met de activa, het klantenbestand, de voorraad, etc. na de bedrijfsbeëindiging? Ook daarin moet de onderneming inzicht geven aan UWV.
• Ook moet u inzicht geven aan UWV over (onderzoek naar) de mogelijkheden om (een deel van) de onderneming te laten overnemen.

UWV en eventueel later de rechter wil hier inzicht in hebben om te kunnen toetsen of de activiteiten wel écht stoppen en niet (stiekem) elders, maar dan zonder de werknemers, worden voortgezet.

Geen toetsing aan overgang van onderneming

De wetgever heeft aan UWV niet de mogelijkheid gegeven om een verzoek om toestemming om ontslag wegens bedrijfseconomische redenen, waaronder bedrijfsbeëindiging, te toetsen aan het opzegverbod wegens overgang van onderneming (OvO). Daardoor kan UWV dus toestemming geven voor opzegging van de arbeidsovereenkomst terwijl er duidelijk sprake is van een OvO; de werknemer kan dan bij de rechter een procedure starten. Een wat bijzondere situatie. In de praktijk zie je bij verzoeken om ontslag wegens bedrijfsbeëindiging en een link met een mogelijke OvO, dat UWV via een omweg tot afwijzing van de ontslagaanvraag komt: namelijk door te overwegen dat de werkgever niet overtuigend heeft aangetoond dat de bedrijfsactiviteiten écht eindigen.

Voorbeeld casus: voortzetting werkzaamheden elders

Dit speelde bijvoorbeeld in een procedure eind 2024 van een onderneming in medische en technische hulpmiddelen die bij UWV betoogde dat de bedrijfsactiviteiten worden stopgezet. UWV was er echter niet van overtuigd dat die activiteiten niet toch elders zouden worden voortgezet. Vervolgens kan de werkgever die tot ontslag wegens bedrijfsbeëindiging wil komen, de kantonrechter vragen de arbeidsovereenkomst om die reden te ontbinden. De kantonrechter toetste vervolgens wel aan het ontslagverbod wegens overgang van onderneming. In deze casus stelde de kantonrechter vast dat onder meer de IT-activiteiten nog worden gebruikt en afgenomen door klanten en dus de exploitatie wordt voortgezet. Alle andere bedrijfsactiviteiten zijn volgens de kantonrechter overgegaan naar een ander bedrijf. Toetsend aan de UWV-criteria concludeert de kantonrechter dat de bedrijfsactiviteiten dus niet zijn gestaakt, en er mogelijk sprake is van een OvO. Ook de kantonrechter komt dus niet toe aan beëindiging van de arbeidsovereenkomst in die procedure.

Bij bedrijfsbeëindiging geen opzegverbod wegens ziekte

Van belang is dat de ondernemer in die procedure afscheid wilde nemen van een zieke werknemer. Opzegging van de arbeidsovereenkomst van een arbeidsongeschikte werknemer om bedrijfseconomische redenen is niet mogelijk vanwege het opzegverbod. Tenzij er sprake is van bedrijfsbeëindiging; dan geldt dat opzegverbod niet. Deze werkgever ging dus voor het anker van volledige bedrijfsbeëindiging liggen om tot ontslag van de zieke werknemer te komen. Misschien was er in die procedure overigens wel aanleiding tot een ontslag wegens gedeeltelijke bedrijfsbeëindiging, of een andere bedrijfseconomische reden te komen, maar daar staat dan het opzegverbod wegens ziekte aan in de weg.

Transitievergoeding bij bedrijfsbeëindiging

De wens tot bedrijfsbeëindiging komt niet uit de lucht vallen. Daar gaan financiële of persoonlijke problemen van de ondernemer, eigenaar, aan vooraf. Desondanks moet de ondernemer bij een einde van de arbeidsovereenkomsten wegens bedrijfsbeëindiging ook de transitievergoeding betalen. Alleen bij faillissement van de onderneming bestaat die verplichting niet. En ook niet als u met de werknemers via een vaststellingsovereenkomst (vso) tot een einde van de arbeidsovereenkomst wegens bedrijfsbeëindiging komt. Hoewel het ook dan wel gebruikelijk is dat een (transitie)vergoeding wordt toegekend door de ondernemer.

Compensatie transitievergoeding

In sommige gevallen krijgt u als stoppende ondernemer de betaalde transitievergoeding terug van UWV. Die compensatie is aan de orde als u een onderneming heeft met minder dan 25 werknemers en de onderneming stopt wegens het bereiken van de AOW-leeftijd of overlijden van de eigenaar (bij stoppen wegens ziekte is er dus géén compensatie) en er voor minstens één van de werknemers een ontslagvergunning door UWV is afgegeven.

Goede en tijdige voorbereiding

De wens of noodzaak tot bedrijfsbeëindiging komt niet uit de lucht vallen. Vaak is ook al duidelijk op welke termijn er een einde moet of gaat komen aan de werkzaamheden van de onderneming. Het is van belang om ook al tijdig te beginnen met het voorbereiden op de beëindiging van de arbeidsovereenkomsten, via vso’s of UWV. Voor begeleiding in dit traject kunt u uiteraard contact opnemen met de specialisten van GMW advocaten.

Meer informatie

Voor begeleiding in dit traject of voor andere vragen kunt u uiteraard contact opnemen met de specialisten van GMW advocaten.