Berekening alimentatie ondernemer kan beter

Hoe moet het wel?

Draagkracht van de ondernemer

De draagkracht van een ondernemer lijkt makkelijk vast te stellen. Kijk maar naar de winst van de onderneming volgens de jaarrekening. Daar gaat het echter mis. De jaarrekening van een ondernemer bevat (slechts) een financiële verantwoording voor een bepaalde periode. Op basis van alleen de jaarrekening kan niet de alimentatie worden vastgesteld die een ondernemer bij echtscheiding kan betalen.

Winst laatste drie jaar voor de echtscheiding

Ten onrechte wordt in de rechtspraktijk nog steeds een onjuiste uitleg gegeven aan één van de uitgangspunten die in 1994 zijn vastgesteld voor de berekening van de ondernemingswinst, namelijk dat de bedrijfseconomische winst de basis moet zijn voor het bepalen van de draagkracht. Om die winsten te kunnen vaststellen werd aanbevolen dat advocaten en rechters moeten kunnen beschikken over jaarrekeningen van de afgelopen drie jaren. In de praktijk is de aanbeveling (in de oorsprong afkomstig van Drs. T.C.E. Boringa RA) een eigen leven gaan leiden en heeft dat ertoe geleid dat als bepalend wordt genomen het gemiddelde van de winsten van de laatste drie jaren. Dat is wat rechters meestal nog hanteren als er alimentatie moet worden bepaald ten laste van de ondernemer. Dat betekent in de praktijk dat er veel te weinig wordt stil gestaan bij de vraag of die alimentatie ook wel betaald kan worden door de ondernemer. De gemiddelde winst kan mooi zijn, maar is er wel geld aanwezig om daaruit alimentatie te betalen? Bij het bepalen van de alimentatie bij echtscheiding van een ondernemer moet niet alleen worden vastgesteld hoeveel winst er (in het verleden) is gemaakt, maar ook wat de kasstroom per jaar is geweest en wat deze naar verwachting zal zijn.

Vaststellen kasstroom

Om te kunnen vaststellen wat er aan alimentatie betaald kan worden, moet naast de bedrijfswinst in de ideale situatie een overzicht worden opgesteld voor de operationele kasstroom, de investeringskasstroom en de financieringskasstroom. Doel hiervan is om vast te stellen wat vanaf het moment van berekenen de huidige en de te verwachte kasstroom zal zijn. Zo wordt duidelijk hoeveel geld beschikbaar is om uit te keren zonder dat alleen de boekhoudkundige c.q. fiscale winst in het verleden bepalend is.

Analyse kasstroom

Met de kasstroomoverzichten (wat al een hele klus zal zijn om te maken) zijn we er niet. Het zal nodig zijn om de kasstromen te analyseren, zodat er kostenposten gecorrigeerd kunnen worden, die niet daadwerkelijk tot een geldstroom leiden. Anders gezegd: de kasstromen moeten genormaliseerd worden. De voorzitter van de werkgroep Alimentatienormen, rechter Mr A. Roelvink-Verhoeff, gebruikt het begrip “Vrije Kasstromen”: het bedrag dat uitkeerbaar is aan de aandeelhouder.

Investeringen, aflossingen, afschrijvingen en pensioendotatie bij echtscheiding

De ondernemer kan een keuze hebben gemaakt om bepaalde investeringen en/of aflossingen te doen die van invloed zullen zijn op de kasstroom. Teveel investeren rond de echtscheiding, te weinig financiering daarvoor aantrekken en/of te veel aflossen op leningen zonder bedrijfseconomische noodzaak. In deze gevallen kan een correctie van de kasstromen op zijn plaats zijn. Van belang is voorts om te weten hoeveel geld de directeur groot aandeelhouder (DGA) heeft onttrokken uit het bedrijf, welke schulden de DGA aan het bedrijf heeft en wat de toekomstige perspectieven zijn. Naast investeringen en DGA opnamen is de dotatie voor het pensioen in eigen beheer een relevante correctiefactor. Dat geldt ook voor de afschrijvingen. Waarom? De winst kan bijvoorbeeld goed zijn, maar wat als er een grote vordering op de DGA bestaat? De rekening courantvordering is in het kasstroomstelsel een uitgaande geldstroom. Er zal geen geld binnenkomen, maar er zal geld uitgaan doordat dividend moet worden uitgekeerd door de onderneming aan de ondernemer.

Prognose voor periode na echtscheiding

Om het beeld compleet te maken zal het nodig zijn dat een prognose voor de voorliggende jaren wordt gemaakt. Veel te weinig belang wordt gehecht aan prognoses, terwijl die een grote rol spelen bij het vaststellen van de vraag wat een ondernemer zou kunnen betalen. Los daarvan: iedere ondernemer heeft er volgens mij belang bij om een goede prognose voor de komende jaren te maken.

Alimentatie niet hoger dan vrije kasstroom

In een echtscheiding waarbij de vraag speelt welk bedrag de ondernemer aan alimentatie kan betalen, moet dus niet alleen gekeken worden naar de jaarrekeningen van de afgelopen jaren, maar ook moet een zo volledig mogelijk kasstroomoverzicht worden gemaakt met een prognose. Slechts op die manier kan een juist beeld worden gevormd welke middelen de ondernemer ter beschikking staan c.q. zouden kunnen staan. Papieren winst uit het verleden geeft dat zeker niet aan. Bepaal de (vrije) kasstroom. En hou daarbij in het oog dat de alimentatie niet hoger kan zijn dan het bedrag dat de vrije kasstroom toestaat, omdat anders de continuïteit van de onderneming in gevaar komt. Daar hebben beide partijen in een echtscheiding helemaal niets aan. Raadpleeg een specialist indien u met deze materie te maken heeft. De belangen zijn immers vaak groot en de materie is niet eenvoudig.