30 april 2014
Het lijkt logisch: als er bij een pensioenuitvoerder geen premie binnen komt, dan kan de pensioenuitvoerder te zijner tijd ook geen pensioen uitkeren. Echter, de Pensioenwet gaat uit van een omgekeerd principe – ten gunste van de deelnemer.
Het pensioenreglement van een pensioenfonds, inclusief een verplicht gesteld bedrijfstakpensioenfonds, mag niet het recht op pensioenuitkering afhankelijk maken van de vraag of er premie is betaald. Dus de toelichting bij de Pensioenwet gaat ten aanzien van pensioenfondsen uit van het beginsel: ook al is er door de werkgever geen premie afgedragen, toch heeft de gepensioneerde later recht op een pensioenuitkering.
Maar omdat dit niet zo letterlijk in de wetstekst van de Pensioenwet staat, is hier toch nog wel discussie over. Dit blijkt uit een recente uitspraak van het Gerechtshof Arnhem-Leeuwarden (ECLI:NL:GHARL:2014:3196) over de vraag of een ex-werknemer aanspraak kon maken op pensioen ten aanzien van het bedrijfstakpensioenfonds (Bpf) Meubel of Wonen. In eerste instantie had de kantonrechter geoordeeld dat de werknemer over de periode 1972 – 1991 aanspraak op pensioen heeft tegenover Bpf Meubel. De kantonrechter had geoordeeld dat “geen premie, geen recht” zich niet verdraagt met de verplichte deelneming in een bedrijfstakpensioenfonds.
Het gerechtshof oordeelt dat de werknemer toch geen pensioenaanspraken jegens Bpf Meubel heeft. Daarmee komt het hof, zoals het zelf aangeeft, helaas niet toe aan een zogeheten prejudiciële vraag aan de Hoge Raad. Het gerechtshof had namelijk op het punt gestaan de Hoge Raad om een oordeel te vragen of het is toegestaan om in een pensioenreglement het recht op pensioen afhankelijk te maken van premiebetaling. Hoewel het merendeel van de literatuur en rechtspraak er met de toelichting van de wetgever vanuit gaat dat geldt “geen premie, wél pensioen”, zou een oordeel van de Hoge Raad welkom zijn geweest.
Ten aanzien van een bij een verzekeraar ondergebrachte pensioenregeling hebben De Nederlandsche Bank en het Ministerie van SZW aangegeven dat ook daar geldt: geen premie, wel pensioen. Maar ten aanzien van dit standpunt ontbreekt echter richtinggevende jurisprudentie en lijkt zelfs eerder van het tegendeel te worden uitgegaan.
Als uitgangspunt geldt bij (verplicht gestelde) pensioenfondsen: geen premie, wel pensioen. Dit komt voort uit bescherming van de werknemer. Bij verzekerde pensioenregelingen is dit minder duidelijk, maar lijken ook werknemers niet de dupe te mogen worden van een werkgever die pensioenpremie niet afdraagt. Dit uitgangspunt kan zuur zijn voor pensioenfondsen en verzekeraars. Zij zullen goed in de gaten moeten houden of de werkgever werknemers wel aanmeldt en wel tijdig en volledig pensioenpremie afdraagt; én de werkgever dan aanspreken. En voor de deelnemers geldt dat zij vaak niet weten of de werkgever keurig de pensioenpremie afdraagt; daar komen ze vaak pas later rond pensionering achter. Zij kunnen zich dan wenden tot het pensioenfonds of verzekeraar, of – als die nog bestaat – de ex-werkgever.
