Wet lesbisch ouderschap treedt per 1 april in werking

Deze wet treedt per 1 april in werking.

Verloop wetsvoorstel

In 2011 is door staatssecretaris Fred Teeven (Veiligheid en Justitie) een wetsvoorstel (33.032) ingediend dat ervoor moet zorgen dat de vrouwelijke partner van de moeder, eenvoudiger juridisch ouder kan worden. In oktober 2012 is het wetsvoorstel door de Tweede Kamer aangenomen. Op 12 november jl. is tijdens de plenaire behandeling door de Eerste Kamer gebleken dat het wetsvoorstel kan rekenen op een ruime meerderheid. Op 19 november jl. heeft de Eerste Kamer daadwerkelijk ingestemd met het wetsvoorstel. De nieuwe wet treedt op 1 april 2014 in werking.

De nieuwe wet

Met deze nieuwe wet wordt de positie van kinderen geboren binnen een lesbische relatie in juridisch opzicht zoveel mogelijk gelijk gesteld aan die van kinderen geboren binnen een heteroseksuele relatie. De nieuwe wet regelt dat de mee-moeder van rechtswege juridisch ouder kan worden, het kind kan erkennen en dat haar moederschap gerechtelijk kan worden vastgesteld.

Moederschap van rechtswege

Op grond van het nieuwe artikel 1:198 BW zal het moederschap voortaan niet alleen van rechtswege kunnen ontstaan voor de biologische moeder, maar ook voor de mee-moeder als die ten tijde van de geboorte gehuwd is met de biologische moeder. Hiervoor geldt wel dat de zwangerschap is ontstaan door kunstmatige inseminatie met zaad van een anonieme donor en dat bij aangifte van de geboorte bij de ambtenaar van de burgerlijke stand dient een verklaring van de Stichting Donorgegevens Kunstmatige Bevruchting wordt overlegd, waaruit blijkt dat gebruik is gemaakt van een anonieme donor. Door een ander wetsvoorstel, dat op 26 november 2013 door de Eerste Kamer als hamerstuk is afgedaan, ontstaat ook het moederschap van rechtswege voor geregistreerde partners.

Moederschap door erkenning

Indien de mee-moeder ten tijde van de geboorte niet met de biologische moeder is gehuwd of als partner is geregistreerd, of indien geen sprake is van een anonieme donor, dan kan de mee-moeder door erkenning juridisch moeder worden van het kind. Vergelijkbaar met de positie van de man die niet is getrouwd met de moeder van het kind.

Moederschap door gerechtelijke vaststelling

Zowel de biologische moeder als het kind kan gerechtelijke vaststelling van het ouderschap van de mee-moeder verzoeken. De voorwaarde hiervoor is dat de mee-moeder als levensgezel van de moeder heeft ingestemd met de daad die de verwekking van het kind tot gevolg kan hebben gehad.

Positie zaaddonor

De positie van de zaaddonor wordt door de nieuwe wet versterkt. De zaaddonor die in een nauwe persoonlijke betrekking tot het kind te staan, ook wel “family life” geheten, krijgt het recht om aan de rechtbank te verzoeken om vervangende toestemming voor de erkenning. De rechtbank zal een belangafweging dienen te maken, waarbij de belangen van het kind en de intenties van de donor en de mee-moeder, in combinatie met de feitelijke situatie, een rol zullen spelen. Ook onder het nieuwe recht kan een kind niet meer dan twee juridische ouders hebben. Zodra de mee-moeder het kind heeft erkend, heeft het kind al twee juridische ouders en kan de donor in principe geen vervangende toestemming voor erkenning aan de rechtbank meer verzoeken. Mocht u vragen hebben over deze weblog of andere zaken op het gebied van personen- en familierecht dan kunt u vanzelfsprekend contact met mij opnemen. Deze weblog is geschreven in nauwe samenwerking met Bianca Kok-Beekhuizen, legal assistant van de sectie familie- en erfrecht.

Zie ook

• “Wetsvoorstel lesbisch ouderschap”
• “Adoptie minderjarige nog steeds via rechter”