23 februari 2015
Werkgevers, ondernemingsraden en ieder ander kunnen in februari en maart 2015 via internetconsultatie meedenken over het conceptwetsvoorstel tot uitbreiding van de rechten van de ondernemingsraad (OR).
De OR krijgt volgens dit voorstel meer rechten mee te praten over de beloning van de bestuurders van grote ondernemingen en meer instemmingsrecht bij pensioenregelingen. Over deze aangekondigde wijziging schreef ik eerder: ”Instemmingsrecht van OR bij pensioen”.
Vooral op het terrein van pensioen krijgt de OR meer, althans duidelijker vastgelegde rechten. Na invoering van de wet – mogelijk per 1 januari 2016 óf al eerder – heeft de OR instemmingsrecht over elk voorgenomen besluit tot vaststelling, wijziging of intrekking van regelingen met betrekking tot een pensioenovereenkomst. Dat recht geldt straks ongeacht of de pensioenregeling is ondergebracht bij een pensioenfonds, een verzekeraar of een premiepensioeninstelling (ppi). Tevens zal gelden dat als de onderneming de bevoegdheid tot wijziging van een pensioenovereenkomst heeft overgedragen aan de pensioenuitvoerder, een wijzigingsbesluit van de pensioenuitvoerder wordt toegerekend aan de ondernemer én de OR daarop dus toch ook instemmingsrecht heeft. Door het overdragen van de wijziging bevoegdheid kan de ondernemer dus niet (langer) het instemmingsrecht van de OR omzeilen.
Bij een voorgenomen vaststelling, wijziging of intrekking van een uitvoeringsovereenkomst geldt straks alleen een informatieplicht jegens de OR. Dit betekent echter wel dat als de wijziging van de uitvoeringsovereenkomst naar het oordeel van de OR arbeidsvoorwaardelijke gevolgen heeft, wél instemmingsrecht geldt ten aanzien van dat aspect van de uitvoeringsovereenkomst. Denk bijvoorbeeld aan het voornemen tot het schrappen van een bijstortverplichting van de werkgever – dat raakt de arbeidsvoorwaarde pensioen en is instemmingsplichtig.
Dit kan leiden tot discussie over de vraag of een bepaald aspect van de uitvoeringsovereenkomst arbeidsvoorwaardelijk is, en of de OR al dan niet terecht een beroep doet op het instemmingsrecht. Deze extra rechten van de OR zullen leiden tot meer overleg en dus meer vergadertijd tussen OR en ondernemer en ook tot meer adviesvragen van OR-en (en ondernemingen) aan pensioendeskundigen en juristen. Sterker nog, het Kabinet adviseert de OR-en ook nadrukkelijk gebruik te maken van de wettelijke mogelijkheid om zich te laten scholen (bijvoorbeeld inzake pensioen) en om deskundigen te raadplegen.
Ondanks voorgaande uitbreidingen, blijft het instemmingsrecht nog steeds beperkt tot pensioenregelingen die niet inhoudelijk in een cao zijn geregeld. Immers, de OR heeft geen instemmingsrecht als het onderwerp pensioen in een cao is geregeld – daar gaan dan de vakbonden over, tenzij de bevoegdheid via de cao toch aan de OR is gedelegeerd. Volgens de regering zal de uitbreiding van het instemmingsrecht inzake pensioen daarom gevolgen hebben voor zo’n 300 pensioenregelingen bij ondernemingspensioenfondsen. Uitgaande van het 1 à 2 keer per jaar wijzigen van de pensioenregeling, levert dit de nodige extra werkzaamheden op voor ondernemingen, OR-en en hun (juridisch) adviseurs.
Minder ingrijpend is de voorgestelde verplichting van de onderneming om één keer per jaar de OR te informeren over de hoogte en inhoud van de arbeidsvoorwaarden van de directie. Dit is nu al wel in de WOR geregeld, maar nog enigszins vrijblijvend. Na invoering van de wijziging ontkomt een zogeheten grote ondernemer, met meer dan 100 werknemers niet meer aan de verplichting tot openbaarmaking van die beloningsgegevens van de bestuurders.
In de praktijk zien wij dat de onderneming en de OR al vaak met elkaar om de tafel zitten bij gesprekken over een pensioenregeling. De nieuwe wettelijke regeling verduidelijkt de (instemmings)rechten van de OR en breidt die ook uit. De nieuwe regeling zal in de praktijk dan ook leiden tot nog intensievere betrokkenheid van de ondernemingsraad bij de niet in een cao geregelde pensioenregelingen.
