27 februari 2025
De Wet Homologatie Onderhands Akkoord (WHOA) biedt ondernemingen in financiële moeilijkheden de mogelijkheid om buiten faillissement tot een akkoord met schuldeisers te komen.
De positie van de Belastingdienst binnen een WHOA-akkoord is hierbij van groot belang, gezien haar preferente status als schuldeiser en het feit dat in elk akkoord fiscale aspecten een rol spelen.
Binnen een WHOA-traject is de fixatiedatum van groot belang. Deze datum, die de schuldenaar zelf kan vaststellen, bepaalt welke schulden en schuldeisers betrokken zijn bij het akkoord. Voor fiscale schulden betekent dit dat alleen de belastingschulden die op de fixatiedatum bestaan, worden meegenomen in het akkoord. Nieuwe fiscale verplichtingen die na deze datum ontstaan, vallen buiten het akkoord en moeten volledig worden voldaan. Het is daarom essentieel voor ondernemingen om een duidelijk overzicht te hebben van hun fiscale positie op de fixatiedatum.
Indien de fixatiedatum halverwege een maand (of kwartaal) valt, geldt dat de belastingschuld die materiaal is ontstaan voor die datum onder het WHOA-akkoord valt, maar de belasting die in de resterende periode van de maand of het kwartaal wordt opgebouwd, blijft volledig verschuldigd. Dit betekent dat ondernemers goed moeten analyseren welke aangiften en verplichtingen onder het akkoord vallen en welke nog apart moeten worden voldaan. Stem dit in het begin van het WHOA-traject goed af met de Belastingdienst
De Belastingdienst hanteert het beleid dat zij in geval van een schuldeisersakkoord het dubbele percentage dient te ontvangen ten opzichte van de concurrente schuldeisers. Dit betekent dat als reguliere schuldeisers bijvoorbeeld 20% van hun vordering ontvangen, de Belastingdienst 40% wenst te ontvangen. Deze beleidslijn is vastgelegd in de Leidraad Invordering 2008. Het percentage dat de Belastingdienst wordt aangeboden, moet bovendien een hogere uitkering beteken, dan wat de Belastingdienst kan verwachten bij een faillissement van de onderneming.
In de nasleep van de Corona-crisis, hanteerde de Belastingdienst tussen 2022 en april 2024 een versoepeling, waarbij de Belastingdienst genoegen nam met hetzelfde percentage als concurrente crediteuren. Na deze datum is het oorspronkelijke beleid, waarbij het dubbele percentage wordt gehanteerd, weer van kracht.
In juridische literatuur speelt momenteel de discussie of de vordering van de Belastingdienst niet zou moeten worden gesplitst in een deel, gelijk aan het bedrag dat de Belastingdienst in een faillissement als uitbetaling kan verwachten, en het restant van de belastingschuld (“ bifurcatie”). Het gedekte deel zou dan volledig voldaan moeten worden in een WHOA-akkoord, en het overige deel zou hetzelfde percentage als concurrente crediteuren aangeboden moeten krijgen. De Belastingdienst is met die suggestie echter niet akkoord, terwijl er nog geen rechterlijke uitspraak over is geweest. U doet er daarom goed aan het WHOA-akkoordvoorstel op te stellen conform de huidige richtlijnen van de Belastingdienst.
Per 1 januari 2025 is er een nieuwe regeling ingevoerd met betrekking tot de samenloop van kwijtscheldingswinst en verliesverrekening. Voorheen kon kwijtscheldingswinst, het bedrag dat vrijkomt wanneer een schuldeiser een deel van de schuld kwijtscheldt, leiden tot een belastbare winst. Ook in WHOA-akkoorden. Vanaf 2025 moet deze kwijtscheldingswinst eerst worden verrekend met eventuele verliezen uit het jaar van kwijtschelding en met verrekenbare verliezen uit voorgaande jaren. Het resterende bedrag aan kwijtscheldingswinst wordt vervolgens volledig vrijgesteld van vennootschapsbelasting. Dit betekent dat ondernemingen in het jaar van kwijtschelding geen vennootschapsbelasting hoeven te betalen over de vrijgestelde kwijtscheldingswinst.
Deze wijziging is een belangrijke stap vooruit voor bedrijven die een WHOA-akkoord willen sluiten. De oude regeling, waarbij kwijtscheldingswinst als belastbare winst werd gezien, kon een belemmering vormen voor bedrijven die in financieel zwaar weer verkeerden. Nu de kwijtscheldingswinst grotendeels wordt vrijgesteld, wordt het voor ondernemingen makkelijker om een akkoord te bereiken en een gezonde doorstart te maken zonder een extra fiscale last.
De positie van de Belastingdienst in een WHOA-akkoord is door de jaren heen geëvolueerd, met tijdelijke versoepelingen om ondernemingen te ondersteunen tijdens economische uitdagingen. Met de invoering van de nieuwe regeling voor kwijtscheldingswinst per 1 januari 2025 wordt beoogd om bedrijven extra ademruimte te geven bij schuldverlichting. Het is voor ondernemingen van groot belang om op de hoogte te zijn van deze ontwikkelingen en de implicaties ervan voor hun financiële en fiscale strategieën.
Wilt u meer weten? Kijk op onze WHOA-pagina, of neem direct contact op met Christiaan Mensink, Wladimir Schmidt of Daniël Hijboom. Zij hebben intussen ervaring met meer dan twintig WHOA-trajecten, als adviseur van de onderneming in zwaar weer, als door de rechtbank aangestelde observator en als advocaat van aandeelhouders of schuldeisers van een WHOA-onderneming.
