1 november 2015
Een casus die ik graag wil bespreken wijkt af van een bepaling in de wet, met als argument de bedoeling van partijen bij het aangaan van de huwelijkse voorwaarden.
De uitspraak in deze zaak dateert van augustus 2015. Wat is het geval: man en vrouw, gehuwd in 1995 op huwelijkse voorwaarden met een verrekenbeding. Partijen hebben in de huwelijkse voorwaarden opgenomen dat onder inkomen wordt verstaan het belastbaar inkomen als bedoeld in de wet op de Inkomstenbelasting 1964, verminderd met de daarover verschuldigde belasting op inkomen en premie volksverzekeringen etc.
De huwelijkse voorwaarden uit 1995 dateren echter van voordat artikel 141 BW in de wet is opgenomen. Dit artikel bepaalt kort gezegd dat over gespaarde inkomsten moeten worden verrekend en voor deze zaak is dit van belang. In het geval een echtgenoot in overwegende mate bij machte is te bepalen dat de winsten van een niet op zijn eigen naam (lid 5 geldt ook voor wel op eigen naam) uitgeoefende onderneming alleen hem rechtstreeks of middellijk ten goede komt – niet uitgekeerde winsten in het kader van een verrekenbeding betrokken dienen te worden voor zover dit in het maatschappelijk verkeer als redelijk wordt beschouwd. Deze bepaling is regelend recht er kan dus vanaf geweken worden. De vrouw maakt aanspraak op de waarden van het bedrijf van de man. In principe, en dat stelt ook de rechtbank, staat voorop dat een verrekenbeding er naar zijn aard toe strekt dat periodiek wordt verrekend wat aan inkomsten van partijen wordt bespaard, waarna iedere echtgenoot in staat is om zijn aandeel in de besprekingen te besteden aan de vorming en vermeerdering van eigen vermogen. Indien partijen gedurende het huwelijk niet hebben verrekend dan moeten zij dat alsnog doen bij het einde van het huwelijk. In deze zaak geven partijen een andere uitleg aan het inkomensbegrip dus in feite over de vraag; “wat valt onder het verrekenbeding”? De vrouw hanteert een uitgebreid inkomensbegrip waaronder ook de niet uitgekeerde gereserveerde winsten terwijl de man een beperkter inkomensbegrip hanteert, uitsluitend loon en uitgekeerde winst, geen gereserveerde winst.
Van belang is volgens de rechtbank de uitleg van het verrekenbeding. Naast een taalkundige uitleg wordt ook gekeken naar de zin die partijen in de gegeven omstandigheden over en weer redelijkerwijs aan de bepalingen mochten toekennen. De man legt over een brief van de notaris uit 1995 waaruit in feite volgt dat het nooit de bedoeling van partijen is geweest om tot periodieke verrekening van de gereserveerde winsten over te gaan. De rechtbank overweegt dan ook dat gelet daarop (de brief van de notaris) en gegeven de omstandigheid dat partijen ten tijde van het aangaan van hun huwelijkse voorwaarden nog geen weet hadden van, en ook geen rekening hebben kunnen houden met, de latere rechtsontwikkeling op dit gebied, is de rechtbank van oordeel dat partijen een afwijkende regeling hebben getroffen in die zin dat zij de werking van artikel 1: 141 lid 4 BW in hun geval hebben willen uitsluiten. Naar mijn mening een terechte uitspraak, niet is alleen de letter van de wet of de huwelijkse voorwaarden van belang maar zeker net zo belangrijk, de wens en de bedoeling van partijen. Waarom wilden zij huwelijkse voorwaarden en wat wilden zij wel en niet regelen? Denk dus goed na voor uw huwelijkse voorwaarden aangaat wat u nu in feite wilt regelen.
