Vervangende toestemming voor een verhuizing met de kinderen naar het land van herkomst (als expat)

Zijn beide ouders met het gezag over de kinderen belast? Dan heeft de ouder die met de kinderen naar een ander land wil verhuizen, toestemming van de andere ouder nodig. Dit komt omdat een verhuizing naar het buitenland gevolgen heeft voor het contact tussen de kinderen en de achterblijvende ouder. Heeft u, als expat, vervangende toestemming nodig voor een verhuizing met de kinderen naar het land van herkomst?

Bij veel expats leidt dit tot lastige situaties. Tijdens de relatie was het voor de ouders makkelijk(er) om samen beslissingen te nemen over het woonland. Nadat de ouders uit elkaar zijn gegaan is dit vaak lastiger. Het komt regelmatig voor dat een van de partners graag met de kinderen in het land van herkomst wil gaan wonen in de buurt van vrienden en familie.

Verleent de andere ouder geen toestemming voor de verhuizing? Dan kan de ouder die wenst te verhuizen aan de rechtbank om vervangende toestemming vragen voor de verhuizing. In deze blog bespreek ik hoe een dergelijke procedure bij de rechtbank eruit ziet. Ik zal hieronder ook specifiek ingaan op het verkrijgen van de vervangende toestemming.

Procedure vervangende toestemming verhuizing

De rechtbank beoordeelt een verzoek om vervangende toestemming om met de kinderen naar het buitenland te verhuizen op grond van artikel 1:253a lid 1 van het Nederlandse Burgerlijk Wetboek. Hierin staat vermeld dat in geval van gezamenlijke uitoefening van het gezag geschillen hieromtrent op verzoek van de ouders of van één van hen aan de rechter kunnen worden voorgelegd. De rechter neemt een zodanige beslissing als hem in het belang van het kind wenselijk voorkomt. Daarbij worden volgens vaste rechtspraak alle relevante feiten en omstandigheden van het geval in acht genomen. In de uitspraak uit 2008 heeft de Hoge Raad (25 april 2008, ECLI:NL:HR:2008:BC5901) criteria bepaald aan de hand waarvan een verzoek om vervangende toestemming voor verhuizing door de rechter moet worden beoordeeld:

• het recht en belang voor de verhuizende ouder om te verhuizen. En daarbij de vrijheid om haar leven opnieuw in te richten;
• de noodzaak om te verhuizen;
• de mate waarin de verhuizing is doordacht en voorbereid;
• de door de verhuizende ouder geboden alternatieven en maatregelen om de gevolgen van de verhuizing te verzachten en/of te compenseren. Voor zowel de minderjarige(n) als de andere ouder;
• de mate waarin de ouders in staat zijn tot onderlinge communicatie en overleg;
• de rechten van de andere ouder en de minderjarige(n) op onverminderd contact met elkaar in een vertrouwde omgeving;
• de verdeling van de zorgtaken en continuïteit van de zorg;
• de frequentie van het contact tussen de minderjarige(n) en de andere ouder voor en na de verhuizing;
• de leeftijd van de minderjarige(n), hun mening en de mate waarin de minderjarige(n) geworteld zijn in hun omgeving of juist extra gewend zijn aan verhuizingen; en
• de (extra) kosten van omgang na de verhuizing.

In de praktijk

Het belang dat men aan de verschillende criteria hecht is afhankelijk van de omstandigheden van het geval. In de praktijk blijkt echter vaak dat de beslissing van de rechtbank om wel of geen toestemming voor de verhuizing te verlenen neerkomt op enerzijds de wens en het recht en belang voor de verhuizende ouder om te verhuizen en de vrijheid om zijn/haar leven opnieuw in te richten alsmede de noodzaak om te verhuizen. Anderzijds hecht de rechtbank een zwaar belang aan de impact die de verhuizing heeft op het contact van de andere ouder met de kinderen. In veel gevallen oordeelt de rechtbank dat het belang van het ongewijzigd voortzetten van frequent contact tussen de ouder en de kinderen zwaarder weegt dan de wens en het belang van de andere ouder om te verhuizen. Het verzoek om vervangende toestemming voor de verhuizing met de kinderen wordt dan afgewezen.

Vervangende toestemming voor een terugverhuizing naar het land van herkomst bij expats

In de jurisprudentie lijkt echter in specifieke situaties waarin een expat met de kinderen vanuit Nederland naar het land van herkomst wil terugverhuizen, toch een mogelijkheid voor de verhuizing te worden geboden. In een uitspraak van het gerechtshof Amsterdam (5 juli 2022, ECLI:NL:GHAMS:2022:1989) waren beide partijen afkomstig uit Brazilië. Zij waren als gezin vier jaar geleden naar Nederland verhuisd. Inmiddels waren partijen uit elkaar en de moeder wilde met de kinderen terug naar Brazilië verhuizen. In deze zaak heeft het hof (evenals de rechtbank) aan de moeder toestemming verleend voor de verhuizing met de kinderen naar Brazilië.

Het hof bespreekt in de uitspraak het belang van frequent contact tussen de achterblijvende vader en de kinderen. Desondanks oordeelt het hof dat het belang van moeder om terug naar Brazilië te verhuizen omdat zij daar – anders dan in Nederland – werk, een woning en een netwerk heeft, zwaarder weegt dan het belang van frequent contact tussen de kinderen en de achterblijvende vader. Dit ondanks de grote afstand tussen Brazilië en Nederland. Het hof acht het hierbij van belang dat het blijven wonen in Nederland een gevolgen heeft voor gemoedstoestand van de moeder, hetgeen zijn weerslag zal hebben op de kinderen.

Ook acht het hof hierbij expliciet van belang dat partijen expats zijn in Nederland: zij zijn hoogopgeleid en hadden een goede baan in Brazilië. Het hof oordeelt dat het contact tussen de achterblijvende vader en de kinderen in de vakanties kan worden gecompenseerd, waarbij het van belang wordt geacht dat de vader elders in Brazilië nog een zoon uit een eerdere relatie heeft, zodat het van hem kan worden verwacht dat hij zo nu en dan naar Brazilië zal afreizen om zijn familie en zijn kinderen te bezoeken.

Tot slot

Het verkrijgen van vervangende toestemming van de rechtbank om met de kinderen naar het buitenland te verhuizen, blijft lastig. Het is in het belang van de kinderen om frequent met beide ouders contact te hebben. Aan expats die in principe tijdelijk in Nederland wonen en met de kinderen naar het land van herkomst willen terugverhuizen, lijkt met de hierboven besproken uitspraak van het hof een opening te worden geboden om toch vervangende toestemming te verkrijgen. Heeft u een vraag dan kunt u gerust contact met mij opnemen.