27 februari 2024
Heeft één van uw werknemers een sabbatical aangevraagd en wilt u weten wat uw verplichtingen zijn als werkgever? In deze blog leg ik u uit waar u rekening mee dient te houden.
Als eerste, de term ‘sabbatical’ komt niet voor in het wetboek. Juridisch gezien hebben we het dus over ‘onbetaald verlof’. Dit is iets anders dan bijvoorbeeld geboorteverlof, ouderschapsverlof of zorgverlof. Op de website van de Rijksoverheid kunt u lezen welke vormen van verlof er zijn en wat de regels zijn voor elke vorm van verlof. Voor onbetaald verlof is in principe niets geregeld door de overheid.
Aangezien er door de overheid niets geregeld is voor onbetaald verlof, heeft een werknemer er in principe ook geen afdwingbaar recht op. Dit betekent echter niet dat u elk verzoek zomaar kunt weigeren. Indien een werknemer om een sabbatical vraagt, dient u het verzoek op grond van goed werkgeverschap wel serieus te bekijken. Welke gevolgen heeft de afwezigheid van de medewerker voor de bedrijfsvoering en hoe bezwaarlijk zijn die gevolgen? Kunt u het eventueel opvangen, bijvoorbeeld door een tijdelijke kracht in te huren? Daarnaast dient u ook te kijken naar de belangen van de werknemer. Over het algemeen zal er niet snel een verplichting bestaan om de sabbatical goed te keuren, maar zonder reden afwijzen kan dus ook niet.
Let wel, in sommige cao’s staan verlofregelingen die ook regels bevatten met betrekking tot onbetaald verlof. Dit kan betekenen dat u als werkgever verplicht bent om een sabbatical goed te keuren.
Nee, u hoeft het salaris tijdens een sabbatical niet door te betalen. Let wel, in sommige cao’s en personeelshandboeken staan regelingen die anders voorschrijven. Bijvoorbeeld dat u een gedeelte van het salaris dient door te betalen. Pensioenopbouw en opbouw van vakantiedagen hoeft u tijdens onbetaald verlof ook niet voort te zetten. Ook hier gelden soms op collectief niveau andere regels voor. Veel grotere bedrijven zetten tijdens een sabbatical de pensioenopbouw van een medewerker door, op basis van afspraken met de vakbonden of de ondernemingsraad.
De Hoge Raad heeft op 9 juni 2023 een uitspraak gedaan in een zaak tussen NS Reizigers B.V. en een viertal machinisten (NSR/machinisten, ECLI:NL:HR:2023:816). De zaak draaide om de waarde van de zogenaamde ‘vrije uren’, extra verlofrechten die voortvloeien uit de NS-cao. De werknemers vorderden onder meer nabetaling van de onregelmatigheidstoeslag over deze ‘vrije uren’.
De Hoge Raad kent de vorderingen van de machinisten grotendeels toe. Daarbij overweegt de Hoge Raad dat geen onderscheid gemaakt mag worden tussen de wettelijke vakantiedagen en eventuele bovenwettelijke vakantierechten (extra verlofrechten die voortvloeien uit cao of arbeidsovereenkomst). Ook over de bovenwettelijke ‘vrije uren’ dient de onregelmatigheidstoeslag te worden betaalt, zo beslist de Hoge Raad.
Of sprake is van een ‘bovenwettelijk vakantierecht’ dient volgens de Hoge Raad te worden beoordeeld op basis van het doel van de vrijetijdaanspraak bij de toekenning. Indien bij de toekenning de bedoeling was dat de werknemer extra tijd voor rust en ontspanning kreeg (de zogenaamde ‘recuperatiefunctie’), dan mag de werkgever bij het eventueel uitbetalen van die vakantierechten niet afwijken van het wettelijke loonbegrip. Alle reguliere toeslagen dienen dus ook uit te worden betaald.
Bevat uw cao of personeelsregeling een recht op onbetaald verlof voor de werknemer? In dat geval geldt het volgende. Over het algemeen zullen dergelijke sabbatical-rechten bij de toekenning de bedoeling hebben gehad om de werknemer de gelegenheid te geven extra rust en ontspanning te genieten. Als we bovenstaande uitspraak van de Hoge Raad hierop toepassen, dan zou dit logischerwijs betekenen dat tijdens een sabbatical het volledige loon van de werknemer dient te worden doorbetaald. Let wel, er zijn nog geen uitspraken hierover. Of deze soep zo heet zal worden gegeten als hij wordt opgediend, dient dus te worden afgewacht.
Heeft u een juridische vraag? Neem dan contact met ons op.
