26 juni 2024
Bijna één derde van de ondernemingen met meer dan 50 werknemers heeft geen ondernemingsraad (OR).
Ten onrechte, want de wet verplicht dergelijke ondernemingen tot het instellen van een OR. De verantwoordelijkheid daartoe ligt bij de werkgever. Leeft de werkgever de Wet op de Ondernemingsraden (WOR) niet na, dan kunnen de werknemers die een OR willen oprichten naar de kantonrechter stappen.
In december 2023 schreven wij al dat de Minister van SZW met regelgeving komt om meer druk te zetten op de naleving van de WOR, omdat toen al was vastgesteld dat 31% van de ondernemingen met meer dan 50 werknemers geen OR heeft. Op 23 mei 2024 presenteerde de minister vervolgonderzoek. Daaruit blijken diverse redenen waardoor het binnen die ondernemingen niet tot een OR komt. Hoe dat ook zij, de minister merkt op dat het aan de werkgever is om zich in te spannen om tot oprichting van een OR te komen. De werkgevers moet werknemers daartoe motiveren en zorgen voor duidelijke communicatie en informatie over wat een OR doet, aldus de minister. De minister kondigt opnieuw aan dat zij in 2025 met ‘beleidsinstrumenten’ komt om de naleving van de WOR – voor wat betreft de oprichting daarvan door 50+-ondernemingen – te bevorderen.
Werknemers hebben nu zelf al een mogelijkheid om de oprichting van een OR af te dwingen. Dat kan via de kantonrechter, maar komt weinig voor. Een recente uitzondering is een uitspraak van de Kantonrechter Zaanstad van 7 februari 2024 over de erkenning, en niet zozeer oprichting, van de OR van de golfbanen van BurgGolf.
De voormalig directeur en HR-manager van Burggolf erkenden begin 2023 de wettelijke verplichting een OR in te stellen en namen daartoe het initiatief. BurgGolf beschreef ook de stappen daartoe aan werknemers die belangstelling voor de OR i.o. hadden getoond, zoals het kiezen van een tijdelijke voorzitter, het vaststellen van een reglement, de kandidaatstelling en het organiseren van verkiezingen. Uiteindelijk zijn er zes OR-leden, zonder verkiezingen, benoemd. Aldus de oprichting van de OR BurgGolf.
De nieuwe statutair directeur zag dat eind 2023 anders; die wist niet van het bestaan van een (rechtsgeldige) OR. Op dat speelde een mogelijke overname van BurgGolf, waarover de OR nog geen adviesaanvraag had ontvangen en veel vragen had. Om haar rol in dat mogelijke adviestraject zeker te stellen, stapt de OR naar de kantonrechter om erkenning als OR af te dwingen.
De kantonrechter stelt vast dat er rechtsgeldig een OR is ingesteld en dat BurgGolf zich ook altijd heeft gedragen als ware er een volwaardige en rechtsgeldige OR. Eventuele formele gebreken bij de instelling en samenstelling, zoals rond verkiezingen, wegen minder zwaar dan de wettelijke verplichting van BurgGolf om een OR in te stellen en de medezeggenschap vorm te geven. Precies de verplichting waar de minister dus recent al een paar keer op wijst.
Dit leidt echter niet tot de door de OR gewenste veroordeling – in kort geding – tot erkenning. Wel verplicht de rechter BurgGolf om de OR te behandelen als een rechtsgeldige OR; BurgGolf moet dus simpelweg de WOR naleven.
Deze uitspraak bevestigt de mogelijkheden die er nu al zijn tot zogeheten privaatrechtelijke naleving van de WOR via de rechter. Of de minister in aansluiting daarop nog met publiekrechtelijke handhaving van de WOR gaat komen in 2025 is afwachten. In ieder geval heeft de OR op dit moment, zoals uit deze recente uitspraak blijkt, voldoende mogelijkheden tot naleving van de WOR via de rechter.
Heeft u vragen naar aanleiding van dit artikel of heeft u advies nodig van een advocaat arbeidsrecht? Neem dan contact met ons op.
