Onterven en de legitieme portie

Sommige ouders besluiten een kind of hun kinderen te onterven. Onterving dient impliciet of expliciet in een testament opgenomen te worden.

De kinderen kunnen ondanks een onterving toch aanspraak maken op hun legitieme portie. De legitieme portie is het wettelijk deel van de nalatenschap dat in ieder geval aan kinderen moet worden nagelaten na overlijden van een van hun ouders, ongeacht hetgeen erflater in zijn testament had bepaald.

Onterven en de legitieme portie

Deze legitieme portie bedraagt in Nederland de helft van het wettelijk erfdeel. De langstlevende echtgenoot, de ouders en de stief- of pleegkinderen van erflater hebben geen recht op een legitieme portie. Het kind, oftewel de legitimaris, dient in beginsel binnen vijf jaar na het overlijden van erflater aanspraak te maken op zijn legitieme portie. De legitieme portie geeft slechts recht op een geldvordering. Een onterfd kind kan dus geen goederen opeisen, zoals een gedeelte van de inboedel. De geldvordering is niet opeisbaar alvorens zes maanden zijn verstreken na het overlijden van erflater. Als de wettelijke verdeling van toepassing is, kan het onterfde kind zijn legitieme portie pas opeisen bij het overlijden van de langstlevende echtgenoot. Het onterfde kind kan er ook voor kiezen de onterving te aanvaarden.

De omvang en berekening van de legitieme portie

De berekening van de legitieme portie wordt niet alleen bepaald aan de hand van de totale waarde van de nalatenschap. Bepaalde giften gedaan door erflater tijdens het leven worden ook in acht genomen bij de berekening van de legitimaire massa. De legitimaire massa bestaat uit de waarde van de nalatenschap, verminderd met bepaalde schulden (bijvoorbeeld de begrafeniskosten) en vermeerderd met bepaalde giften.

Ratio legitimaire massa

De reden waarom de wetgever uitgegaan is van een legitimaire massa, is om te trachten te voorkomen dat een ouder vooruitlopend op zijn overlijden sommen geld en goederen schenkt ter verkleining van de nalatenschap.

Algehele onterving mogelijk?

Algehele onterving van het kind is in Nederland niet mogelijk. In Nederland, België en Duitsland kent men een beperking van de mogelijkheid om in een testament vrij te bepalen hoe het vermogen na het overlijden verdeeld moet worden.

Wat kunt u doen bij onterving?

U ziet dat de wetgever onterfde kinderen toch een recht op de legitieme portie heeft toegekend, ondanks onterving van het kind door een van de ouders. Hoe kun je als kind je rechten opeisen, dan wel hoe kun je als ouder toch de legitimaire massa beïnvloeden zonder nadere consequenties? Hoe bereken je de legitimaire massa? Welke giften en schulden moeten in aanmerking worden genomen voor de berekening van de legitimaire massa? Het leerstuk van de legitieme portie is niet eenvoudig. Schakel daarom een deskundige erfrechtadvocaat in.

Meer erfrecht-gerelateerde onderwerpen >